Polska śmierć

Waldemar Krzystek postrzegany jest przez krytykę jako specjalista od filmów o outsiderach, ludziach funkcjonujących "na granicy rzeczywistości". Jego bohaterowie raz bronią się przed obłędem, trwając uporczywie przy wyznawanych przez siebie wartościach ("W zawieszeniu"), innym razem zaś uciekają w chorobę psychiczną, by owe wartości ochronić przed naporem rzeczywistości ("Zwolnieni z życia"). Do ciekawych filmów w dorobku reżysera należą też: "Ostatni prom", "Mała Moskwa", "80 milionów", seriale "Czas honoru", "Anna German", Sprawiedliwi". Ma na swym koncie również cenione spektakle telewizyjne:"Ballada o Zakaczawiu","Norymberga","Getsemani". W większości swych utworów Krzystek nie stroni od wątków politycznych. Żywo reaguje na zachodzące w kraju przemiany społeczne. Z upodobaniem bada ich skutki dla psychiki jednostek. Na tym tle"Polska śmierć"jest filmem typowym i nietypowym zarazem. Postawa niezgody na świat i jego prawa, wcześniej - choć nie bez zastrzeżeń - opatrywana znakiem"plus", tutaj zostaje ośmieszona. W"Polskiej śmierci" wszyscy idealiści, życiowi rozbitkowie i ludzie w jakikolwiek sposób niezadowoleni padają ofiarą nieznanego mordercy. Nic dziwnego zatem, że krytyka szybko przypięła filmowi łatkę satyry na polskie malkontenctwo. Wnikliwszy interpretator dostrzeże jednak w"Polskiej śmierci"świadectwo psychicznego wstrząsu, jakiego doznało polskie społeczeństwo w zetknięciu z nową,"rynkową"rzeczywistością. W wyobrażeniach wielu miała ona przynieść rozwiązanie licznych problemów i bolączek. W rzeczywistości okazała się nierzadko bezwzględniejsza i okrutniejsza od poprzedniego zniewolenia. Zamiast racjonalizacji życia i ładu moralnego, objawiła własne patologie i absurdy. Jedną z warstw społecznych, które szczególnie dotkliwie przeżyły kapitalistyczną inicjację, była inteligencja. To właśnie z niej wywodzi się Osso - główny bohater filmu. Jest sfrustrowanym doktorantem, pracuje we wrocławskiej bibliotece i pisze rozprawę naukową o motywie śmierci w kulturze polskiej. W tym samym czasie w mieście szerzy się plaga zabójstw, których ofiarami padają ludzie niezadowoleni z otaczającej ich rzeczywistości. Morderca nosi pseudonim Ogrodnik i pozbawia życia za pomocą motyki. Prowadzący śledztwo pułkownik zaczyna interesować się Osso. Intrygują go zainteresowania młodego doktoranta. Nic jednak nie wskazuje, by niepozorny naukowiec dokonywał tak makabrycznych zbrodni. Tymczasem z doktorantem zaczyna się spotykać Marta - dawna koleżanka ze studiów, która niegdyś była obiektem jego pragnień. Między młodymi zawiązuje się romans. Przyjaźnie nastawiony do świata Osso stopniowo ulega fascynacji krańcowo odmiennymi poglądami kochanki. Próbuje dowiedzieć się o niej czegoś więcej. Niestety, bez skutku. Marta nie informuje go nawet, gdzie mieszka. Na uczelni zaś doktorant dowiaduje się, że dziewczyna nie żyje już od kilku lat. Tymczasem z ręki Ogrodnika ginie bezpośredni przełożony Osso... Film sensacyjno - obyczajowy, 80 min, Polska 1994 Scenariusz i reżyseria: Waldemar Krzystek Zdjęcia: Dariusz Kuc Muzyka: Jacek Ostaszewski Aktorzy: Agnieszka Pilaszewska, Cezary Pazura, Ewa Szykulska, Barbara Brylska, Ewa Gawryluk, Jan Machulski, Henryk Bista, Jerzy Bończak, Igor Przegrodzki, Leon Charewicz i inni