Boża podszewka

"Boża podszewka" - dość późny debiut powieściowy Teresy Lubkiewicz-Urbanowicz, zaistniała najpierw jako krótkie opowiadanie, którego bohaterką autorka uczyniła swą matkę, Marię. Po jej śmierci wróciła do tego tekstu, zaczęła go rozbudowywać, by pisaniem o matce ukoić ból, zrozumieć jej dziwną naturę, poczucie wyobcowania i kompleksy, a wreszcie chorobę psychiczną. Wokół losów Marii zaczęły stopniowo rozrastać się zapamiętane z dzieciństwa obrazy rodzinnej Wileńszczyzny z początków wieku, magiczno-mistycznej krainy, której dzisiaj już nie ma, lecz która odżywa w jej wspomnieniach. Autorka żywo i barwnie odmalowuje obyczajowy pejzaż tamtych stron: podupadłe dworki, zubożałych, schłopiałych szlachciców i ich bogatych, mieszczańskich krewnych, wiejskich parobków i folwarczne dziewki, a wreszcie wszelkiej maści odmieńców: rozmaitych nawiedzonych i filozofów, znachorów i zamawiaczy, lecz również tych z pozoru normalnych, lecz "inaczej urodzonych", tak właśnie jak główna bohaterka, wciąż przez to odrzucanych, ośmieszanych i niekochanych. Choć autorka zmieniła nazwiska i nazwy majątków (rodzina zwie się Jurewicze, rodowa siedziba Rakuciniszki to Juryszki, Żukany to serialowe Małany), zawarła w książce spory kawałek życia własnego i swych bliskich z ich dramatami, rodzinnymi tajemnicami, dziejowymi zawieruchami, z których nie wszyscy wyszli cało. Zdjęcia do filmowej sagi rodziny Jurewiczów trwały od września 1995 do lipca 1996 r. Długo szukano odpowiedniego miejsca i dworku. Wreszcie w Dębówce niedaleko Konstancina ekipa górali postawiła całą wioskę, wykorzystując materiał ze sprowadzonych z Suwalszczyzny, starych, rozebranych stodół i domów. Kolejność kręcenia scen wyznaczały pory roku. Wymagało to od aktorów ciągłych zmian charakteryzacji: jednego dnia grali ludzi wchodzących dopiero w dorosłość, następnego - posiwiałych staruszków. Akcja serialu rozpoczyna się w 1900 r. wraz z narodzinami najmłodszego dziecka Marii i Andrzeja - Marysi, a kończy w październiku 1944 r., kiedy to z Wileńszczyzny wysiedlono ostatnich Polaków.