„Karski” Magdaleny Łazarkiewicz w Studio Teatralnym Dwójki

Sztuka o Janie Karskim to przedsięwzięcie łączące teatr z historyczną literaturą faktu, w którym będą wykorzystane nowoczesne techniki opracowania zdjęć dokumentalnych, estetycznie nawiązujące do „telewizyjnej sceny faktu”. Widowisko rozgrywać się będzie na kilku płaszczyznach narracyjnych. Część współczesna opowiada o dwojgu młodych ludzi (w tych rolach: Julia Kijowska i Piotr Głowacki), realizatorach, którzy w pośpiechu pracują nad fabularyzowanym dokumentem o Karskim (Łukasz Simlat).

Na część historyczną złożą się fragmenty zainscenizowanych na potrzeby dokumentu scen opowiadających epizody z życia Karskiego z okresu wojny. Całości dopełni dyskurs na temat moralnych wyborów i dylematów Karskiego oraz ich znaczenia dla postaw młodych ludzi wobec współczesnego świata.

– Chodzi nam o to, żeby postać Karskiego przefiltrować przez wrażliwość współczesnego widza, pokazać go poprzez optykę młodych ludzi, realizatorów filmu o Karskim, którzy z różnych pobudek podejmują się realizacji filmu o nim, a stopniowo, coraz bardziej, ta realizacja zahacza się o ich własne życiowe wybory a dylematy współczesnego świata niebezpiecznie rymują się z realiami „tamtych” czasów” – mówi Magdalena Łazarkiewicz, reżyserka spektaklu i współautorka scenariusza.

Jan Karski stał się międzynarodową ikoną walki o godność i prawa człowieka oraz sprzeciwu wobec totalitaryzmów. Niewiele jest we współczesnej historii Polski postaci, które w tak niezwykły sposób uosabiają uniwersalne wartości. Dramatyczny przebieg II wojny światowej, polityka aliantów i los europejskich, w tym polskich, Żydów, a także wypadki ludobójstwa po 1945 roku, sprawiły, że misja Jana Karskiego pozostała niedokończona. Przesłanie Jana Karskiego ma fundamentalne znaczenie dla pamięci zbiorowej społeczeństw w Polsce i na świecie.

Jan Karski (wł. Jan Romuald Kozielewski) po wybuchu II wojny światowej trafił do niewoli, jednak udało mu sie zbiec i podjąć działalność konspiracyjną. Ze względu na doskonałą pamięć i znajomość języków obcych powierzono mu obowiązki politycznego emisariusza władz Polskiego Państwa Podziemnego. W 1942 r. pod pseudonimem Jan Karski, którego odtąd będzie stale używał, wyruszył do Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Jednym z jego głównych zadań było poinformowanie aliantów o tragicznej sytuacji ludności żydowskiej pod okupacją niemiecką. Zbierając informacje na ten temat, dwukrotnie przedostał się do warszawskiego getta, a także do obozu przejściowego w Izbicy, z którego Żydzi kierowani byli do obozów zagłady.

Wstrząsającą relację naocznego świadka przekazał ogromnej liczbie amerykańskich i brytyjskich polityków, dziennikarzy i artystów. Spotkał się m.in. z ministrem spraw zagranicznych rządu brytyjskiego i prezydentem USA. Jednak dramatyczne apele emisariusza o ratunek dla narodu żydowskiego nie przyniosły rezultatów – większość rozmówców nie dowierzała jego doniesieniom lub je ignorowała.