"303. Bitwa o Anglię". Gwiazda "Gry o Tron" jako Jan Zumbach z Dywizjonu 303! [ZWIASTUN+ZDJĘCIA]

Obok Iwana Rheona, w rolach głównych zobaczymy m.in.: Marcina Dorocińskiego, Filipa Pławiaka oraz syna Mela Gibsona – Milo Gibsona. Z okazji przypadającej na 14 kwietnia 103. rocznicy urodzin lotnika przedstawiamy najważniejsze fakty z biografii Jana Zumbacha oraz plakat z bohaterem filmu, na którym postać odgrywana przez Iwana Rheona ubrana jest w szkarłatny szalik charakterystyczny dla pilotów Dywizjonu 303.

Jan Zumbach urodził się 14 kwietnia 1915 r. (w swojej biografii podaje 15 kwietnia) w małej wiosce Ursynów – dzisiaj dzielnicy Warszawy. Jego przodkowie przybyli do Polski pod koniec XIX wieku ze Szwajcarii i osiedlili się w Warszawie. Dzięki temu Jan miał podwójne obywatelstwo. W 1922 r. rodzina przeprowadziła się do Bobrowa koło Brodnicy. W 1938 r. Zumbach ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, został promowany na stopień podporucznika jako pilot myśliwski. We wrześniu 1939 r. został przydzielony do dowództwa Brygady Bombowej jako pilot łącznikowy. Do Wielkiej Brytanii przybył w lipcu 1940 r.

W Dywizjonie 303 był od 2 sierpnia 1940 r. W trakcie bitwy o Wielką Brytanię miał 8 pewnych zestrzeleń. Od maja do grudnia 1942 r. był dowódcą Dywizjonu 303. Jan Zumbach okazał się doskonałym lotnikiem. Szybko stał się asem myśliwskim i był jedną z najbarwniejszych postaci Dywizjonu 303. Cechował go cyniczny humor, grzmiący głos i łobuzerski fason. Znano go w Anglii pod pseudonimami, „Donald” i „Johnny”. Po wojnie przybrał pseudonim Johnny Brown. Zasłynął też jako posiadacz wyjątkowych samolotów: na wszystkich myśliwcach, którymi latał w czasie wojny, kazał ekipom naziemnym malować kreskówkową postać Kaczora Donalda. Wspólnie z Ferićem i Łokuciewskim w Dywizjonie 303 nazywani byli „trzema muszkieterami” z powodu ich wyczynów na ziemi i w powietrzu. Mówiono, że jest obdarzony „szóstym zmysłem” – zawsze umiał przewidzieć bieg wydarzeń w powietrzu.

Po zakończeniu bitwy o Anglię piastował wiele dowódczych stanowisk, m.in. był dowódcą 3. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego, później 133. Polskiego Skrzydła Myśliwskiego. Otrzymał też awans na stopień Squadron Leadera. W 1946 r. wystąpił z Polskich Sił Powietrznych i udał się do Szwajcarii. Po zakończeniu II wojny brakowało mu latania, przygody i ryzyka. Dlatego, gdy tylko nadarzała się okazja siadał za sterami samolotu. Założył firmę lotniczą, która wbrew przepisom przewoziła szwajcarskie zegarki, a także złoto. Pojawiał się w wielu zakątkach świata, pośredniczył w zakupach samolotów oraz zaciągnął się jako najemnik podczas walk w Katandze i Kongo. W Paryżu prowadził dyskotekę. Swoje niezwykłe życie opisał w autobiografii „Ostatnia walka”.

W uznaniu zasług wojennych odznaczony został Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, dwukrotnie brytyjskim odznaczeniem Distinguished Flying Cross. Jan Zumbach zajmuje 6 miejsce wśród polskich asów myśliwskich z wynikiem 12 pewnych zestrzeleń (niektóre źródła podają 13) podczas II wojny światowej. Zmarł 3 stycznia 1986 r. we Francji. Jego prochy przywiezione zostały do Polski i złożone na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie.