"Rzeka tajemnic", czyli opowieść o chłopięco-męskiej przyjaźni i duchach przeszłości [RECENZJA]

Jimmy (Sean Penn), Sean (Kevin Bacon) i Dave (Tim Robbins) wychowywali się razem w robotniczej dzielnicy Bostonu. Pewnego dnia 10-letni Dave został porwany przez dwóch mężczyzn, uwięziony i gwałcony przez nich przez kilka dni. Sprawców nigdy nie złapano, a to wydarzenie zaważyła na całym życiu Dave’a. Paczka się rozpadła. Koledzy spotkali się dopiero 25 lat później w równie dramatycznych okolicznościach – gdy została zamordowana 19-letnia córka Jimmy’ego. Śledztwo prowadzi Sean, który został policjantem. Musi znaleźć mordercę szybciej, niż to zrobi zrozpaczony Jimmy, bo ten zabije oprawcę. Wszystko wskazuje na to, że poszukiwanym jest Dave. Tego wieczoru wrócił do domu w zakrwawionej koszuli...
To nie jest łatwe ani przyjemne kino – mroczna, dławiąca atmosfera od początku wręcz fizycznie dusi. Tak jak bohaterów męczą zdarzenia sprzed lat. Nadal mieszkają w tej samej dzielnicy nad rzeką, której obraz Clint Eastwood wprowadza do filmu jako nastrojowy przerywnik. Dave codziennie na nowo mierzy się z tym, co przeżył w dzieciństwie. Ucieka w siebie, zamyka się przed światem. Jimmy’ego i Seana dręczą wyrzuty sumienia – wciąż zastanawiają się, co by się stało, gdyby to któryś z nich, nie Dave, wsiadł do samochodu. I każdy na swój sposób te wyrzuty sumienia próbuje stłumić – Sean szukając złoczyńców, Jimmy, lokalny mafioso, rządząc dzielnicą.

Jednak „Rzeka tajemnic” to nie tylko film o chłopięco-męskiej przyjaźni i duchach przeszłości, które właściwie nigdy nie umierają, a jedynie przyczajają się gdzieś w zakamarkach duszy, by z nich wypełznąć przy lada okazji. To również niezwykła (bo ukryta, by nie powiedzieć podskórna) opowieść o kobietach, które są gdzieś w tle, na drugim, trzecim planie męskiego życia. Ale tylko pozornie – niespodziewanie okazuje się, że właściwie to one decydują o losach mężów, dając im siłę do życia albo śmierć. Na uwagę zasługuje Marcia Gay Harden w roli żony Dave’a i Laura Linney jako towarzyszka Jimmy’ego.

– To wielowątkowa, bogata fabuła, wiele rzeczy jest tu ze sobą powiązanych. Każda odpowiedź na jakieś pytanie przynosi kolejne pytania. Ludzie lubiący rozwiązywanie tajemnic mogą zastanawiać się, kto stoi za zbrodnią i nie przejmować się pozostałymi aspektami filmu. Innym widzom może się spodobać tło historii, i motyw rozwiązywania zagadki morderstwa będzie miał dla nich marginalne znaczenie – mówił Clint Eastwood o „Rzece tajemnic”, 23. filmie w swojej reżyserskiej karierze. Tym razem wystąpił w jeszcze jednej filmowej roli – jako autor muzyki.

Pierwszy raz Eastwood stanął za kamerą na początku lat 70. – debiutem był thriller „Zagraj to dla mnie, Misty” (1971). Z czasem, kiedy okazało się, że jest coraz mniej ról dla starzejącego się kowboja i twardziela, reżyseria stała się jego drugą profesją, a w końcu, mniej więcej od połowy lat 90. dominującą. Dość szybko udowodnił, że jest utalentowanym reżyserem i potrafi realizować nie tylko brutalne thrillery („Nagłe zderzenie”, 1983) czy westerny („Wyjęty spod prawa Josey Wales”, 1976; „Niesamowity jeździec”, 1985; „Bez przebaczenia”, 1992), ale i filmy biograficzne („Bird”, 1988), i dramaty („Co się zdarzyło w Madison County”, 1995; „Północ w ogrodzie dobra i zła”, 1997, „Za wszelką cenę”, 2004), a nawet podszyte autoironicznym humorem widowiska science fiction („Kosmiczni kowboje”, 2000). A jego kolekcja nominacji i nagród rośnie z każdym rokiem. Co ciekawe, właściwie wszystkie dostał za swoje dokonania reżyserskie i producenckie w okresie ostatniego ćwierćwiecza. A przecież wielu widzomo kojarzy się przede wszystkim jako aktor z lat 60. i 70. Mając blisko 80 lat, Eastwood jest jedną z najważniejszych postaci Hollywood i amerykańskiej kinematografii w ogóle. Można wręcz powiedzieć – instytucją filmową.

Piotr Radecki

Dramat sensacyjny USA 2003, reż. Clint Eastwood

"Rzeka tajemnic" w tv