W te święta obok karpia i śledzia postaw makrelę i zaskocz swoich gości

Makrela to jedna z najpopularniejszych ryb w Polsce. Mimo to zwykle ograniczamy się do jedzenia jej w formie wędzonej przekąski z chlebem czy prostej pasty na kanapkę. Tymczasem warto jej dać szansę także w innych odsłonach – jej zwarte, tłuste mięso świetnie nadaje się do pieczenia, smażenia czy grillowania. Sama ryba to zaś bogactwo kwasów omega-3, wysokowartościowe proteiny, cenne żelazo, jak również witaminy D, E, K, B12 oraz C. Wszystko to sprawia, że makrela jest nie tylko supersmaczna, ale też niezwykle zdrowa i dlatego, jak zaznacza Holenderska Agencja Rybna w organizowanej przez siebie kampanii „Makrela SUPERDOBRA”, dobrze uwzględnić ją w diecie. Inicjatywa obejmuje akcję edukacyjną na temat gatunku i jego walorów, a dodatkowo uwzględnia działania mające na celu zainspirowanie szerokiego grona odbiorców do przyrządzania kreatywnych, nowoczesnych dań z makrelą. Ambasadorem akcji został Jakub Kuroń, kucharz i popularyzator zdrowego żywienia, który na jej potrzeby przygotował autorskie warianty przepisów – takie, które świetnie wkomponować się mogą choćby w wigilijną kolację.

– Makrela jest bardzo łatwa w obróbce. Jej filetowanie, w przeciwieństwie do innych ryb, nie wymaga wprawy. Filetuje się ją za pomocą kilku ruchów, nie niszcząc przy tym mięsa. Świetnie smakuje zarówno pieczona, duszona, jak i dodana do zupy. Doskonale komponuje się z sezonowymi warzywami: papryką, dynią, bakłażanami. Ze względu na dużą zawartość tłuszczu, do makreli pasują kwaskowate smaki: wina, octu, chrzanu lub musztardy – opowiada Jakub Kuroń. – U mnie w domu ryba ta przewijała się dość często, najpierw pod postacią wędzoną, a potem świeżą. Mój tata edukował mnie, co można z nią robić i jak ją przyrządzić. Pokazywał mi jej walory – intensywny morski smak i aromat oraz to, do jak wielu potraw można ją wykorzystać. Jako kucharz doceniam jej walory smakowe, jej uniwersalność – kontynuuje.

Z uwagi na wspomnianą wszechstronność i łatwość obróbki makrelę bez trudu uczynimy królową kolacji wigilijnej, obok obecności której goście nie pozostaną obojętni. Warto przy tej okazji wspomnieć o jeszcze jednym atucie tego gatunku – w porównaniu do innych ryb i owoców morza pozostaje on korzystnym cenowo wyborem. To z kolei przekłada się na stosunkowo niewygórowane koszty całej uczty. Poniżej prezentujemy trzy przepisy na dania z makrelą według receptury Jakuba Kuronia.

Zupa rybna sprawdzi się idealnie zarówno jako danie postne, jak i element kolacji wigilijnej – zastępujący tradycyjną zupę grzybową. Wywar z makreli jest esencjonalny i pełen smaku, a całe przygotowanie dania nie jest kłopotliwe.

Potrzebne składniki (porcja dla 6-8 osób):

• 2 marchewki, obrane, pokrojone w zapałki,

• 1 pietruszka, obrana, pokrojona w zapałki,

• kawałek selera, obrany, pokrojony w zapałki,

• 1 cebula, obrana, pokrojona w kostkę,

• 1,5 l bulionu rybnego (przepis poniżej),

• 4 ziemniaki, pokrojone w kostkę,

• mały pęczek natki pietruszki, posiekany,

• 100 ml śmietanki 30% UHT,

• 4 ogórki kiszone,

• 3 łyżki oliwy,

• sól, pieprz.

Przygotowanie:

W garnku podsmaż marchew, pietruszkę, seler i cebulę na rozgrzanej oliwie. Kiedy składniki się zeszklą, wlej bulion rybny, gotuj 5 minut. Następnie dodaj ziemniaki pokrojone w kostkę. Gotuj 10-12 minut, po tym czasie dodaj posiekaną natkę pietruszki oraz śmietankę. Gotuj na małym ogniu 3-4 minuty. Dopraw solą i pieprzem. Podawaj z kawałkami ryby z bulionu i posiekanym ogórkiem kiszonym.

Składniki na bulion rybny:

• 2 makrele całe, patroszone,

• 3 marchewki,

• 2 korzenie pietruszki,

• 1 pomidor,

• 1 pęczek natki pietruszki,

• 1 cebula,

• zielona część pora,

• 6 suszonych grzybów,

• kawałek imbiru wielkości kciuka,

• 3 ząbki czosnku,

• 4 liście laurowe,

• 6 ziaren ziela angielskiego,

• 12 ziaren czarnego pieprzu,

• 2 łyżeczki soli,

• 2,5 l wody.

Przygotowanie:

Do dużego garnka nalej 2,5 litra wody. Makrele pozbawioną skrzeli pokrój na kawałki po 5 cm. Rybę włóż wraz z obranymi warzywami do wody. Dodaj pozostałe składniki, cebulę i pora można opalić nad palnikiem. Gotuj na wolnym ogniu przez 3 godziny. Pozostaw do ostygnięcia, następnie przecedź.

Osoby poszukujące alternatywy dla smażonego karpia powinny skierować swoją uwagę w stronę pieczonej makreli, uzupełnionej warzywami. To wyjątkowo zdrowe danie, inspirowane kuchnią afrykańską, które – pomimo swojej prostoty – ma w sobie wiele smaku.

Potrzebne składniki (porcja dla 4 osób):

• 2 całe makrele, patroszone każda po 300 g,

• 500 g ziemniaków pokrojonych w cząstki,

• 500 g marchewki, obranej, przekrojonej na połówki, a następnie wzdłuż na cztery części,

• 1 czerwona cebula, pokrojona w księżyce,

• 1 łyżka przyprawy garam masala,

• 6 łyżek oliwy,

• pieprz i sól do smaku,

• rozmaryn do dekoracji.

Przygotowanie:

Rozgrzej piekarnik do 200˚C i wyłóż blachę papierem do pieczenia. Wymieszaj ziemniaki, marchewkę i cebulę z przyprawą garam masala, połową oliwy oraz solą i pieprzem. Wstaw blachę do piekarnika na 20 minut. W międzyczasie makrelę natnij delikatnie nożem co kilka centymetrów. Rybę natrzyj pozostałą oliwą, natrzyj solą i pieprzem. Po 20 minutach pieczenia połóż ryby na wierzchu ziemniaków i marchewki. Piecz przez kolejne 20 minut, aż makrela będzie gotowa. Udekoruj gałązkami rozmarynu.

Podczas Świąt Bożego Narodzenia nie mogłoby zabraknąć również potraw uwzględniających grzyby, jeden z najważniejszych składników wigilijnych dań. Świetnie łączą się one także z makrelą. W tym wypadku – wykorzystane zostały boczniaki. Przygotowanie całego dania powinno zająć około 40 minut.

Potrzebne składniki (dla 4 osób):

• 4 świeże filety z makreli,

• 6-8 boczniaków pokrojonych w paski,

• 2 ząbki czosnku, drobno posiekane,

• 4 suszone pomidory, bez zalewy,

• 1 płaska łyżeczka suszonego oregano,

• 1 płaska łyżeczka kminu rzymskiego,

• ½ łyżeczki płatków chili,

• 1 słoik białej fasoli (400 g), bez zalewy,

• 3 łyżki oliwy + odrobina do posmarowania ryby,

• pieprz i sól.

Puree z dyni:

• 1 dynia piżmowa, waga około 1 kg,

• kawałek imbiru wielkości korka od wina, obrany,

• 3 ząbki czosnku,

• 250 ml mleczka kokosowego,

• 2 łyżki oliwy,

• 1 łyżka oleju kokosowego,

• sól, pieprz.

Przygotowanie:

Dynię przekrój na pół, obierz ze skórki, usuń pestki i włóknisty środek. Pokrój na mniejsze kawałki, skrop oliwą, przełóż na blachę wyłożoną wcześniej papierem do pieczenia. Zapiekaj do miękkości przez około 30-35 minut w 190°C. W rondelku rozgrzej olej kokosowy. Dodaj czosnek i imbir pokrojone w plastry. Smaż na średnim ogniu przez kilka minut, aż składniki się zrumienią. Następnie wlej mleczko kokosowe, dopraw solą i pieprzem. Gotuj na małym ogniu przez 5 minut. Upieczoną dynię zmiksuj z mleczkiem kokosowym na gładkie puree. Dopraw solą i pieprzem, odstaw w ciepłe miejsce.

Fasolę odsącz i opłucz. Na patelni z grubym dnem rozgrzej oliwę. Podsmaż boczniaki, następnie dodaj czosnek i suszone pomidory pokrojone wcześniej w cienkie paski. Smaż na wolnym ogniu przez 2-3 minuty. Dodaj fasolę, oregano, kmin oraz płatki chili. Smaż przez 2-3 minuty na małym ogniu. Na koniec dopraw solą i podlej kilkoma łyżkami wody. Filety z makreli posmaruj oliwą, posyp solą i pieprzem. Podsmaż na mocno rozgrzanej patelni od strony skóry, aż ładnie się zrumieni. Następnie odwróć i krótko podsmaż z drugiej strony. Makrelę podawaj z fasolą i puree z dyni.

Więcej inspiracji oraz bezpłatną książkę z przepisami można znaleźć na www.makrela.eu