Akademia zbrodni
Polska 1994
Reżyseria:Waldemar Karwat
Czas trwania:60 min
Kategoria wiekowa:
Gatunek:Film/Film dokumentalny
Akademia zbrodni w telewizji
Antonina Soszyna
Walenty Woronowicz
Olga Mane
Jurij Brodski
jako autor monografii "20 lat specjalnego przeznaczenia"
Zofia Rysiówna
Wojciech Gąssowski
Waldemar Karwat
Reżyseria
Andrzej Niemirski
Montaż
Waldemar Karwat
Autor
Waldemar Karwat
Scenariusz
Mikołaj Nesterowicz
Zdjęcia
Eugeniusz Rudnik
Muzyka
Opis programu
Na początku XV wieku zakonnicy Sawwatiusz i Zosima dotarli nad brzeg Morza Białego i w niewielkim czółnie przeprawili się na wyspy, nazwane potem Archipelagiem Sołowieckim. Uznali tę ziemię za świętą i rozpoczęli budowę klasztoru. W ślad za nimi przybyli innizakonnicy. Wespół z miejscowymi chłopami, w ciągu dziesięcioleci, wspaniale zagospodarowali archipelag. Wzniesiono na nim sobory Zaśnięcia Marii Pannyi Przemienienia Pańskiego, ponad dwadzieścia cerkwi, młyny, tartaki, małą hutę, introligatornię, garbarnię, a nawet elektrownię. Jeziora połączono dziesiątkami kanałów. Wodę doprowadzano do klasztorów drewnianymi rurami. W 1920 roku do archipelagu dotarła nowa władza. Mnichów wygnano, a to co stworzyli, zamieniono na łagier. Początkowo osadzano tu skazanych z niewielkimi wyrokami. Starano się nawet, by więźniowie nie ulegali dalszej deprawacji. Próbowano ich "naprawiać". Prowadzono działalność kulturalną i edukacyjną. Tworzono teatry, towarzystwa naukowe i muzeum. Szybko jednak placówki te zniknęły. Archipelag Sołowiecki zamienił się w obóz śmierci. W ciągu 15 lat zamienił się w więzienie o niewiarygodnie okrutnym reżimie. W ciągu dwudziestu lat przez łagry na Wyspach Sołowieckich przewinęło się około miliona skazańców 50 narodowości. Wśród więzionych cudzoziemców zawsze najwięcej było Polaków. Trafiali tam polscy oficerowie, księża, potomkowie XIX - wiecznych zesłańców, Polacy zatrzymani w ZSRR i posądzeni o szpiegostwo. Niewielu skazańców przeżyło łagrowe piekło. Pod byle pretekstem przedłużano im pierwotnie niskie wyroki. Byli bezprawnie rozstrzeliwani. Marli z wycieńczenia, głodu i chorób. Piękna ziemia, tak troskliwie zagospodarowana niegdyś przez zakonników, zamieniła się w mogiłę, a świątynie, które wznieśli na chwałę Pana - w miejsca kaźni. Archipelag Sołowiecki stał się szkołą zbrodni, która wychowywała kadry - wartowników i funkcyjnych - dla innychobozów. Opracowywano tam metody wykorzystawania niewolniczej pracy więźniów, rozstrzeliwania ludzi i pozbywania się trupów, a nawet wzory odzieży dla skazańców. Zdobyte tam doświadczenia wykorzystywano we wszystkich łagrach białomorsko - bałtyckich, we wszystkich sowieckich łagrach. Sołowieccy kaci wkrótce zostali zlikwidowani - zamordowani, unicestwieni przez system. Waldemar Karwat w doskonale udokumentowanym filmie pokazuje straszliwą historię wysp sołowieckich i przeprowadza analizę powstawania akademii zbrodni podtrzymującej system, który złamał psychikę narodu, zaszczepiając w ludziach strach tkwiący w nichdo dziś. Reżyser wykorzystuje różnorodne archiwalia, przywołuje wstrząsające relacje więźniów, którzy z sołowków uszli z życiem, cytuje wspomnienia, prosi o opinie historyków. Całość dopełnia pieśniami, opowiadającymi o życiu skazańców. Operator Mikołaj Nestrowicz znakomicie wydobywa piękno Archipelagu Sołowieckiego niesamowicie kontrastujące ze zbrodnią, która się pośród niego dokonała. AKADEMIA ZBRODNIFilm dokumentalny, 60 min, TVP 1994Scenariusz i reżyseria: Waldemar KarwatKonsultacja: Jurij BrodskiZdjęcia: Mikołaj NesterowiczMuzyka: Eugeniusz RudnikPieśni sołowieckie: Julia i Wasilij Matonin