Bez znieczulenia

"Bez znieczulenia", choć zaliczany do najważniejszych filmów "kina moralnego niepokoju", w dorobku Andrzeja Wajdy nie plasuje się w ścisłej czołówce. Nie dorównuje takim arcydziełom, jak "Ziemia obiecana", "Człowiek z marmuru", czy "Popiół i diament". Mimo to ma kilka niepodważalnych atutów, w tym znakomitą rolę Zbigniewa Zapasiewicza, zawiera też garść przenikliwych obserwacji psycho - i socjologicznych, pozwalających lepiej zrozumieć mechanizm niszczenia nieprzeciętnych jednostek w PRL - u. Głównym bohaterem "Bez znieczulenia" jest Jerzy Michałowski - znakomity reporter, specjalista od problemów Trzeciego Świata. Jego kariera zawodowa to pasmo sukcesów. Życie rodzinne również układa mu się bez zarzutu. Ma własne seminarium na uniwersytecie, bryluje w programach telewizyjnych, których jest gwiazdą. Jednym słowem - lepiej być nie może. Lepiej nie, ale gorzej...? Pewnego dnia, z niejasnych dlań przyczyn, Michałowskiemu przestaje się wieść. Traci zaufanie zwierzchników, na kolejny wyjazd za granicę kwalifikuje się kto inny, przestaje dostawać prasę z Zachodu, jego zajęcia na uczelni zostają zawieszone, a w macierzystej redakcji wstręty czyni mu niejaki Rościszewski, intrygant i miernota, który na dodatek sypia z jego żoną. Wszelkie próby wyjaśnienia powodów niełaski spełzają na niczym. Na domiar złego, od Jerzego odchodzi żona, fundując mu na do widzenia upokarzającą rozprawę rozwodową. W ciągu kilku tygodni Michałowski ze szczytu spada na samo dno. Czy po tylu ciosach zdoła się jeszcze podnieść? Film Wajdy, mimo scenariuszowych uproszczeń, zjednuje widza pasją i odwagą w penetrowaniu drażliwych problemów peerelowskiej rzeczywistości. Balansując na krawędzi publicystycznego stereotypu, pokazuje ciemną stronę najlepszego z ustrojów, gdzie króluje kult urawniłowki, obłuda i zawiść. Obraz otrzymał Grand Prix na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Dramat psychologiczny, 126 min, Polska 1978 Reż. Andrzej Wajda Scenariusz: Agnieszka Holland, Andrzej Wajda Zdjęcia: Edward Kłosiński Muzyka: Jerzy Derfel, Wojciech Młynarski Wyk. Zbigniew Zapasiewicz, Ewa Dałkowska, Andrzej Seweryn, Krystyna Janda, Roman Wilhelmi, Kazimierz Kaczor, Emilia Krakowska i inni