Białe małżeństwo

Twórczyni "Ostatniego dzwonka" czy "Przez dotyk" stworzyła film bardzo malarski, wystylizowany, ale plastyczna uroda nie jest, bynajmniej, jego jedynym walorem i celem. "Białe małżeństwo" to ujęty w formę młodopolskiego pastiszu szyderczy i prowokacyjny rozrachunek ze stereotypami polskiego obyczaju i kultury, z zakłamaniem erotycznym przejawiającym się zarówno w życiu, jak i literaturze. Za podstawę scenariusza posłużył dramat Tadeusza Różewicza z 1973 r. Sztuka, uznana za błahą i niepoważną, została zlekceważona przez recenzentów i publicznie potępiona przez Kościół. W atmosferze skandalu obyczajowego z trudem torowała sobie drogę na scenę. A przecież Różewicza, oskarżanego o perwersję i zboczenia, zainspirowały autentyczne utwory i losy pisarzy polskiego fin de sicle'u: Narcyzy Żmichowskiej, Marii Komornickiej czy Stanisława Przybyszewskiego. Zdjęcia do "Białego małżeństwa" kręcono w tym samym dworku, gdzie powstawały "Panny z Wilka". Film zamykają współczesne ramy: Bianka i Paulina, dzisiejsze nastolatki, mieszkające w starej, szlacheckiej posiadłości, za sprawą programu telewizyjnego zmontowanego z archiwalnych zdjęć przenoszą się w przeszłość. Odnajdują się w tym samym domu i pokoju, ale w innych czasach, w przededniu I wojny światowej. Atmosfera dworku, wypełnionego biedermeierowskimi meblami i bibelotami, świadczącymi o dostatku właścicieli, przesycona jest zmysłowością, utajonym erotyzmem. Biankę i Paulinę dręczą problemy związane z dojrzewaniem i wchodzeniem w dorosłe życie. Bianka, delikatna, wrażliwa dziewczyna, przerażona jest perspektywą szykowanego jej przez rodzinę małżeństwa z Beniaminem, młodzieńcem niedojrzałym i obojętnym jej uczuciowo. Odstręcza ją rola przypisana kobiecie od wieków przez obyczaj: posłusznej "żony zawsze w ciąży". Przykład matki, zbrzydzonej małżeństwem, z odrazą opowiadającej o nienasyconych żądzach swego jurnego małżonka, utwierdza ją w obawach. Paulina, bardziej ekstrawertyczna i już nieco obeznana z tajemnicami płci, z ironią przyjmuje miłosne zaloty ze strony dziadka, który nawet na starość nie potrafi powściągnąć kłębiących się w nim chuci. Po cichu dziewczyna wzdycha jednak do Beniamina, zazdrosna, że nie jej został przeznaczony. Grona domowników dopełnia przedwcześnie owdowiała ciotka, której mąż dołączył do powstańców jeszcze podczas miesiąca miodowego, pozostawiając młodą małżonkę w erotycznym niespełnieniu. Całe otoczenie lekceważy niepokoje Bianki wynikłe z jej kruchej natury i bolesnych doświadczeń z dzieciństwa. A tymczasem ona, przeżywająca w panice ostatnie chwile dziewczęcej niewinności, znajduje własny, dramatyczny sposób wymknięcia się przeznaczeniu. Film obyczajowy, 94 min, Polska 1992 Reżyseria: Magdalena Łazarkiewicz Scenariusz według dramatu Tadeusza Różewicza: Magdalena Łazarkiewicz i Jan Różewicz Aktorzy: Jolanta Fraszyńska, Agata Piotrowska, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Joanna Wizmur, Magdalena Zawadzka, Henryk Bista, Jan Englert i inni