Cyrulik syberyjski

CYRULIK SYBERYJSKI (1) (THE BARBER OF SIBERIA) Komediodramat, 84 min, 2 części, Rosja/Francja/Włochy/ Czechy 1999 Reżyseria: Nikita Michałkow Scenariusz: Rustam Ibragimbekow, Nikita Michałkow, Rospo Pallenberg Aktorzy: Julia Ormond, Richard Harris, Oleg Mienszikow, Aleksiej Pietrenko, Marina Niejełowa, Władimir Ilin, Daniel Olbrychski, Anna Michałkowa i inni Gdy w 1999 r. "Cyrulik syberyjski" wchodził na ekrany kin w całej Rosji, mówili i pisali o tym wszyscy jak o wydarzeniu szczególnej wagi. Bo też takie premiery nie zdarzają się często: "Cyrulik syberyjski" to - jak dotąd - najdroższa produkcja w dziejach rosyjskiej kinematografii (budżet filmu wyniósł niemal 40 mln dolarów) zrealizowana przez najbardziej znanego i cenionego reżysera w tym kraju, zdobywcę wielu prestiżowych nagród, w międzynarodowej obsadzie i z rzadko spotykanym rozmachem inscenizacyjnym. Dysponując ogromnymi środkami Michałkow nakręcił patriotyczny epos, w którym wątki historyczne i polityczne splatają się z osobistymi losami bohaterów. Stworzył na ekranie wizję Rosji bogatej, dumnej i niepojętej dla obcych, odpowiadającej mocarstwowym marzeniom jego rodaków znękanych teraźniejszością. Nie przypadkiem więc umieścił akcję filmu na przełomie XIX i XX w. , za czasów panowania cara Aleksandra III - władcy "oświeconego", budowniczego kolei transsyberyjskiej, którego rządy były okresem stabilności i dostatku. "Cyrulik" nie spełnił wszystkich oczekiwań: zarzucano mu rozwlekłość, bezład dramaturgiczny, dokonane z myślą o zachodnim widzu i odwoływanie się do stereotypowych wyobrażeń o Rosji. Przyznawano jednak, że trudno odmówić niektórym scenom wyjątkowej urody plastycznej, a reżyserowi umiejętnego wykorzystania tego, co od lat stanowi jego specjalność: łączenia sentymentalizmu z komizmem. Na pochwałę zasługują także aktorzy, zwłaszcza pełna wdzięku i temperamentu Julia Ormond oraz partnerujący jej mężczyźni: Oleg Mienszikow jako młody, porywczy kadet Andriej Tołstoj oraz Aleksiej Pietrenko w roli jego niezbyt rozgarniętego, ale mściwego przełożonego, generała Radłowa. Akcja filmu toczy się na dwóch płaszczyznach czasowych: w 1905 r. w Ameryce i w 1885 r. w Rosji. Amerykanka Jane Callahan, pisząc list do swego syna Andrew, kadeta amerykańskiej akademii wojskowej i wielbiciela muzyki Mozarta, przywołuje wydarzenia sprzed 20 lat. Dzieli się z synem skrywaną dotąd tajemnicą o romansie, jaki wówczas przeżyła. W 1885 r. wybrała się bowiem w podróż do Moskwy, aby pomóc szalonemu wynalazcy, Douglasowi McCrackenowi, w zdobyciu funduszy na dokończenie budowy niezwykłej machiny - samobieżnej piły wielkości lokomotywy, którą można by wykorzystywać przy wyrębie syberyjskich lasów. Jane, osoba dość swobodnych obyczajów, bez trudu zjednująca sobie sympatię mężczyzn, miała swoim urokiem zmiękczyć serca tych wszystkich, od których zależą finansowe decyzje. W pociągu wiozącym ją do stolicy Rosji Jane poznaje Andrieja Tołstoja, kadeta moskiewskiej szkoły oficerskiej, który zakochuje się w pięknej dziewczynie. Jej czarowi ulega także przełożony Andrieja, komendant szkoły, generał Radłow. To poprzez niego Jane chce dotrzeć do Wielkiego Księcia, przewodniczącego carskiej komisji dofinansowującej wynalazki. Poświęca więc generałowi dużo czasu, choć jej serce bije żywiej tylko dla Andrieja.