Czaszka z Katynia

(KRANIET FRA KATYN) Film dokumentalny, 58 min, Dania, 2006 Reżyseria: Lisbeth Jessen W jednym z instytutów medycyny sądowej w Kopenhadze odkryto tajemniczą czaszkę. Do kogo należała i skąd się tam wzięła? Sięgnięto do notatek, które przed laty poczynił anatomopatolog, prof. Helge Tramsen. Zapisał w nich, że jest to czaszka poległego w Katyniu polskiego oficera, Feliksa Siemińskiego. Czy jednak na pewno jego? Prof. Helge Tramsen był członkiem dwunastoosobowej komisji, którą w 1943 roku powołali Niemcy po wykryciu, że w lesie koło Katynia znajdują się zbiorowe mogiły pomordowanych przez Sowietów polskich oficerów. Stamtąd prof. Tramsen zabrał głowę jednego z pogrzebanych. Przywiózł ją do Kopenhagi i przez pewien czas - ku oburzeniu domowników - trzymał w wannie we własnej łazience. Potem oczyścił czaszkę i zabrał ją do instytutu, a przy okazji różnych wykładów i prelekcji pokazywał ją na dowód zbrodni, której dokonano na niewinnych obrońcach własnej ojczyzny. Ta popularyzatorska działalność prof. Tramsena bardzo szkodziła interesom sowieckiej Rosji. Profesor Tramsen stał się obiektem bacznej obserwacji NKWD. Był tego świadom, o czym świadczą jego osobiste zapiski, obficie cytowane w filmie. Zapewne wskutek odwetowych działań sowieckiej służby bezpieczeństwa zginęła w tajemniczych okolicznościach córka prof. Tramsena, mieszkająca w latach 60. Warszawie i związana ze znanym polskim kompozytorem muzyki współczesnej, Romualdem Twardowskim. W wywiadzie radiowym, którego udzielił prof. Tramsen, wymowa nazwiska Siemiński jest tak niewyraźna, że równie dobrze może być mowa o Szymańskim. Na tzw. liście katyńskiej znajdują się dwa nazwiska oficerów o imieniu Feliks: Siemiński i Szymański. Do którego z nich należała czaszka odnaleziona w kopenhaskim instytucie? Rozpoczyna się drobiazgowe dochodzenie, szukanie krewnych, badania. Przy okazji odkrywane są losy przedwojennych rodzin oficerskich. Prawda wychodzi na jaw. Czaszka należała do Feliksa Szymańskiego, którego syn mieszka obecnie w Australii. Czy jednak wróci ona do kraju?