Czyngis-chan

(GENGHIS KHAN)Film kostiumowy, 120 min, USA/Niemcy/Jugosławia 1965Reżyseria: Henry LevinScenariusz: Clarke Reynolds, Beverley CrossZdjęcia: Geoffrey UnsworthMuzyka: Dusan RadićAktorzy: Omar Sharif, Stephen Boyd, James Mason, FrancoiseDorleac, Telly Savalas, Woody Strode, Kenneth Cope, MichaelHordern, Robert Morley i inni Wielkie, historyczne widowisko filmowe zrealizowane według hollywoodzkich wzorów wypracowanych jeszcze w latach 20. Charakterystyczne cechy takich filmów to: kosztowne dekoracje i kostiumy, liczne sceny zbiorowe, obecność gwiazd i dość swobodne podejście do faktów historycznych. Mistrzem tego gatunku był Cecil B. de Mille, ale Henry Levin pozostał wierny jego zasadom. Zaangażowany do Hollywood w początkach lat 40. , zadebiutował za kamerą w 1944 r. W następnym dziesięcioleciu umocnił swoją pozycję, zyskując opinię zręcznego i doświadczonego rzemieślnika. Postać legendarnego przywódcy plemion mongolskich odtwarza Omar Sharif ("Lawrence z Arabii", "Doktor Żywago", "Noc generałów", "Mayerling"). Partnerują mu: James Mason ("Niepotrzebni mogą odejść", "Narodziny gwiazdy", "Lolita"), Eli Wallach ("Baby Doll", "Siedmiu wspaniałych", "Dobry, zły i brzydki") oraz Telly Savalas, niezapomniany "Kojak". Główną rolę kobiecą gra Francoise Dorleac, tragicznie zmarła w wieku zaledwie 25 lat starsza siostra Catherine Deneuve. Urodzony w 1155 r. Temudżin, syn jednego z mongolskich wodzów plemiennych, zjednoczył ok. 1203 r. wszystkie plemiona mongolskie i obwoławszy się w 1206 r. Czyngis - chanem, czyli chanem chanów, wyruszył na podbój północnych Chin i Korei, opanował Turkiestan, Gruzję i Krym, zadał klęskę wojskom ruskim pod Kałką. Jego imperium rozciągało się od Morza Czarnego po Ocean Spokojny. W 1225 r. powrócił do Mongolii. Jeden z największych zdobywców w historii świata zmarł w 1227 r. w czasie nowej wyprawy przeciwko cesarstwu chińskiemu. Akcja filmu rozpoczyna się w czasach, gdy młody Temudżin trafia do niewoli u Jamugi, wodza mongolskiego plemienia Markitów, który pokonał i zabił jego ojca. Temudżinowi udaje się uciec. Wraz z innymi zbiegami organizuje zbrojny oddział i napada na obóz Jamugi. Porywa jego narzeczoną, księżniczkę Bortei, i poślubia ją. Marzy o zjednoczeniu wszystkich Mongołów pod swoim panowaniem, o stworzeniu rozległego imperium. Bracia Bortei stają po jego stronie, pomagają mu w walce z Jamugą, towarzyszą w wielkiej wyprawie do Chin. Mongolscy wojownicy pod wodzą Temudżina odpierają najazd Mandżurów na cesarstwo, a on sam otrzymuje od wdzięcznego cesarza tytuł Czyngis - chana. Wśród pokonanych nieprzyjaciół jest także Jamuga ze swoim wojskiem. Cesarz namawia zwycięskiego wodza, by pozostał w Chinach, ale Czyngis - chan, noszący się z zamiarem wielkich podbojów, opuszcza cesarstwo. Tymczasem Jamuga namawia szacha perskiego, aby razem z Markitami wystąpił przeciw wojskom Czyngis - chana.