Dzieje Hawajów

Hawaje to jedno z najbardziej niezwykłych miejsc na świecie. Kiedy przed milionami lat Wyspy Hawajskie wynurzyły się z Pacyfiku, nie było na nich życia. Na tej czystej karcie natura mogła zapisać wszystko, co chciała. Przeszkodą, którą trzeba było pokonać, była ogromna odległość od najbliższego kontynentu. Mimo skrajnie niesprzyjających warunków na wyspach pojawiło się życie. Pierwsze były rośliny, którym dopomógł hawajski klimat. Potężne sztormy powodowały powstawanie ogromnych wirów powietrza, które zasysały nasiona z lądów otaczających Pacyfik. Następnie unosiły je w powietrze, niosły tysiące kilometrów i rzucały na dziewicze Hawaje. Większość nasion nigdy nie zakiełkowała. Przyjęła się tylko jedna roślina, która mogła rosnąć na nagiej skale. Była to lehua, roślina, która nie potrzebuje gleby, żeby się rozwijać, bo bezpośrednio w lawie zapuszcza korzenie. Dziś lehua występuje wyłącznie na Hawajach. Dużo jeszcze wody upłynęło, nim na tych wyspach pojawili się ludzie... Na spokojnych plażach chętnie odpoczywały siewki złotawe, wędrowne ptaki, które co roku wyruszały na daleką północ. Za którymś razem zauważyli je Polinezyjczycy, zamieszkujący wyspy południowego Pacyfiku, od Archipelagu Tonga po Nową Zelandię. Ci nieustraszeni żeglarze i mistrzowie nawigacji stale poszukiwali nowych terytoriów. Widząc siewki, żeglarze domyślili się, że lecą one do nieodkrytych jeszcze wysp. Wyruszyli więc za ptakami przez nieznane wody północnego Pacyfiku. Ale siewki były znacznie szybsze od żeglarzy. Ludzie znaleźli na to sposób. Co roku dopływali do miejsca, w którym stracili z oczu ptaki i wyruszali za nimi w dalszą drogę. I tak przez pokolenia, aż po 400 latach nadeszła oczekiwana chwila. Około roku 1000 siewki złotawe doprowadziły żeglarzy do Hawajów. Widok dziewiczych wysp zachwycił żeglarzy... Dzisiaj na Hawajach mieszkają potomkowie Chińczyków, Japończyków, Wietnamczyków, Filipińczyków i Portugalczyków Jest to jeden z najbardziej różnorodnych etnicznie obszarów na świecie. Ma też największą różnorodność klimatyczną. W najzimniejszym i najwyższym regionie wysp umieszczono obserwatorium astronomiczne Mauna Kea, które ma największy zestaw teleskopów na świecie. Dzięki tym teleskopom odkryto księżyce Jowisza i Saturna, a także liczne planety poza naszym układem słonecznym, nawet całe galaktyki. Geologiczne siły, które stworzyły Hawaje, nadal działają. Płyta pacyficzna przesuwa się o 10 cm rocznie. Wyspy wędrują razem z nią. Kiedy przesuną się na północ, poza zasięg plamy gorąca, z powrotem zapadną się pod własnym ciężarem w głąb skorupy ziemskiej. Fale, wiatr i deszcz stopniowo erodują wyspy do poziomu atoli. Za 10 milionów lat - to chwila w czasie geologicznym - wyspa Kauai, której najwyższy szczyt ma 1598 m, zniknie w falach oceanu. Zostanie tylko czubek wielkiej góry. Dzisiejsze Hawaje to ostatnie ogniwo łańcucha, który wielokrotnie tworzył się i znikał na przestrzeni 82 milionów lat. Pod wodą są łańcuchy górskie, które ciągną się aż do Alaski. Na skraju jednego z łańcuchów, niemal 5 000 km dalej, jest Rów Aleucki, gdzie Ziemia pochłania wyspy. Ale to nie koniec tej historii. Głęboko pod dnem oceanu, tam gdzie sięga początek łańcucha, ta sama plama gorąca nadal jest aktywna. Pracuje nad budową nowej wyspy, Loihi, która za 10 000 lat wyłoni się z oceanu. Kolejna biała karta, na której natura zapisze swoją odwieczną opowieść. "Dzieje Hawajów" to film, który za pomocą nowatorskiej techniki pokazuje, jak przed milionami lat kształtował się klimat i formowała geologia naszej planety.