Elegia na śmierć Roja

Dzieje człowieka, który był legendą powojennego podziemia niepodległościowego i losy żołnierzy z nim związanych. Kanwą będą opowieści Czesława Czaplickiego ps. Ryś, Stanisława Świercza, Wolskiego ps. Wal, Ryszarda Brońskiego, państwa Świąteckich. Mieczysław Dziemieszkiewicz, rocznik 1925. Urodził się i wychował w pow. łomżyńskim. Jest to teren jego późniejszego działania w szeregach NSZ - NZW. Lata okupacji spędza w Makowie Podhalańskim, pracując jako robotnik transportowy. Jednocześnie przewozi materiały konspiracyjne przekazywane mu przez brata Romana ps. Adam. Brat wspólnie z żołnierzami Czesława Czaplickiego ps. Ryś w maju 1945 roku rozbija więzienie w Krasnosielcu. Wiosną tego roku Mieczysław Dziemieszkiewicz zostaje wcielony dowojska w Warszawie. Na wieść o zastrzeleniu brata przez sowietów dezerteruje z wojskai wstępuje do oddziału partyzanckiego Mariana Kraśniewskiego ps. Burza, gdzie przyjmuje pseudonim Rój. Bezpośrednim przełożonym Roja jest Marian Koźniewski Walter. Jesień 1946 roku to wielka fala aresztowań w powiecie pułtuskim. UB chce zniszczyćsiatkę wywiadowczą NSZ - NZW w tym rejonie. Odpowiedzią żołnierzy była akcja odbicia65 aresztowanych z więzienia w Pułtusku. W tej ostatniej akcji wykonanej w wielkim stylu przez podziemie niepodległościowe bierze udział grupa Bolesława Barczyńskiego Kruka, Zygmunta Godlewskiego Skowronka, żołnierze Roja oraz partyzanci Jana Kmiołka Mazurka. W oddziale Mazurka walczy ojciec Jerzego i Ryszarda Kowalczyków. Atmosfera tamtych lat ma dla tych młodych ludzi wielkie znaczenie, kształtuje ich charakter i determinację do późniejszego działania. To oni w 1971 wysadzają aulę Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Opolu. Jest to protest również za śmierć Roja. Rój w nowej strukturze Okręgu podporządkowuje się rozkazom chor. Józefa Kozłowskiego ps. Las. Całością zgrupowania XVI Okręgu NZW dowodzi kpt. Zbigniew Kulesza ps. Młot, doświadczony i dalekowzroczny dowódca. Odział Roja, którego skład to około 20 ludzi, dzieli się na trzy patrole: Pilota, Tygrysa, Kazimierczuka. Uzbrojenie oddziału nie jest najlepsze. Brakuje ciężkiej broni. Ale mimo to patrole partyzanckie Roja w ramach Pogotowia Akcji Specjalnej likwidują konfidentów, rozbijają posterunki MO, zdobywają zaopatrzenie dla oddziału. W 1947 roku powstaje Rzeczpospolita Kurpiowska, wywalczony przez NZW skrawek wolnej i niepodległej Polski. Spektakularna akcja NZW na cukrownie w Krasińcu, gdzie dochodzi do bitwy z udziałem ciężarówek, a po stronie okupantów czołgów i wozów bojowych świadczy o determinacji i odwadze dowódców i żołnierzy podziemia. W 1947 roku ogłoszono drugą akcję ujawnieniową. Młot nie widząc perspektyw skutecznej walki i wiedząc, że czeka go śmierć, której się nie boi, rozwiązuje oddział i przedostaje się na zachód. Pozostawiając wolną rękę każdemu żołnierzowi. Las, który przybył z Wileńszczyznyi wie. czym kończy się paktowanie z komunistami, zostaje w podziemiu. Zostaje też Żbik, który na własną rękę nocami likwiduje ubeków. Oddziały Roja i Lasa sieją popłoch wśród aparatu bezpieczeństwa, ale też same ponoszą coraz cięższe straty. W połowie 1950 roku ginie z donosu, Pilot, prawa ręka Roja. "Matko Najświętsza ocal mnie i osłaniaj swoim płaszczem" to ostatnie słowa Pilota. W podobny sposób zostaje aresztowany i powieszony na rynku w Przasnyszu, Las. Rojowi nie udaje się spektakularna akcja porwania gen. Jaroszewicza, aby wymienić go na aresztowanych kolegów. Rój zostaje wydany przez narzeczoną o pseudonimie Magda.