Hasło

"Robiłem ten film dla telewizji, więc musiałem pamiętać, że nie ma tu miejsca na rozbudowany pejzaż, szerokie plany. Tu operuje się zbliżeniem, skupioną kompozycją kadru. Myślę też, że bez wspaniałych aktorów nie byłoby tego filmu. I to nie tylko zawodowych, ale i grających tu autentycznych smolarzy i wozaków" - mówił po premierze swego debiutu Henryk Bielski. Oprócz telewizyjnej "poetyki", umożliwiającej większą koncentrację na człowieku, jego zachowaniach i psychice niewątpliwą siłę "Hasła" stanowi znakomity scenariusz. Jego kanwą było słuchowisko Jerzego Janickiego (wybrane nawet "premierą roku 1976"), które autor nieco przerobił na potrzeby filmu. W rezultacie powstała dająca do myślenia, osadzona w surowych bieszczadzkich realiach, opowieść o ludzkiej chciwości. Temat niby nie odkrywczy, ale Bielskiemu udało się uniknąć stereotypów i łatwego moralizatorstwa. Spora w tym zasługa jego kilkunastoletniego doświadczenia, które zdobywał, pracując jako asystent i II reżyser pod okiem takich twórców, jak: Leonard Buczkowski, Jan Rybkowski, Jerzy Kawalerowicz, Jerzy Antczak, Jan Łomnicki, Ewa i Czesław Petelscy. Akcja "Hasła" toczy się w środowisku bieszczadzkich wozaków. Ich praca polega na przewożeniu drzewa z gór w doliny i dostarczaniu klientom. Profesja to mozolna i niebezpieczna. W każdej chwili bale mogą się osunąć z wozu i przygnieść woźnicę lub konia. Taki właśnie nieszczęśliwy wypadek przydarza się Michałowi Koperze. Koła grzęzną w błocie. Bohater, próbując poruszyć wóz, podpiera je swoimi barkami, ale wtedy pękają osie. Drzewo zwala się na Michała i przygniata go. Kopera ląduje w szpitalu. Jego życie wisi na włosku. W lecznicy odwiedzają go przyjaciele, znajomi, członkowie rodziny. Wszystkich jednak najbardziej interesuje hasło, którym zabezpieczone jest bankowe konto poszkodowanego. O sumie tam zgromadzonej krążą niemal legendy. Chory szybko nabiera wstrętu do z trudem skrywanej pazerności odwiedzających. Nawet w autentycznych odruchach współczucia wietrzy podstęp. Nikt nie jest pewien, komu Kopera powierzy swą tajemnicę. Reżyser trzyma widza w niepewności aż do ostatniej minuty filmu. Film obyczajowy, 54 min, Polska 1976 Reżyseria: Henryk Bielski Scenariusz: Jerzy Janicki Zdjęcia: Bogusław Lambach Muzyka: Andrzej Borecki Aktorzy: Wirgiliusz Gryń, Ewa Żukowska, Mariusz Dmochowski, Jerzy Turek, Jerzy Nowak, Ewa Ziętek, Bogusz Bilewski, Leon Niemczyk, Franciszek Trzeciak, Mieczysław Voit, Bogusław Sochnacki, Jerzy Hojda i inni