Jan Paweł Woronicz - człowiek trudnych czasów

Film dokumentalny, 25 min, Polska 2004 Scenariusz i reżyseria: Małgorzata Deszkiewicz, Jan Grzyb Żyjący w latach 1757-1829 Jan Paweł Woronicz - biskup krakowski, arcybiskup warszawski, prymas Królestwa Polskiego, poeta, senator i mecenas sztuki, był znaną i znaczącą postacią swojej epoki, a dziś jest postacią właściwie zapomnianą. Oprócz historyków i badaczy literatury mało kto pamięta o jego dorobku literackim, społecznym i politycznym. Należał do generacji, której losy w szczególny sposób zdeterminowała historia. Urodził się bowiem w I Rzeczpospolitej, jednym z największych krajów ówczesnej Europy, przeżył dramat rozbiorów i powstanie kościuszkowskie, euforię uchwalenia Konstytucji Trzeciego Maja, a w końcu ostateczny upadek ojczyzny. Umiał jednak przystosować się do uprawiania działalności publicznej pod władzą zaborcy. Wznowił działalność założonego przez Piotra Skargę Towarzystwa Dobroczynności, był współzałożycielem Towarzystwa Biblijnego. Jako biskup Krakowa odnowił Pałac Biskupi i uczynił go miejscem pamięci narodowej. Zgromadził tam dzieła malarskie przypominające najwspanialsze lata Rzeczypospolitej, organizował spotkania literackie. Przyczynił się do sprowadzenia na Wawel szczątków dwóch wielkich bohaterów narodowych: księcia Józefa Poniatowskiego i Tadeusza Kościuszki. Nad ich trumnami wygłosił płomienne kazania, a same pogrzeby stały się wielkimi manifestacjami patriotycznymi. W swoich kazaniach podkreślał szczególną rolę Polski, wyznaczoną jej przez samego Boga. Wierzył w idee, które często okazywały się niemożliwe do zrealizowania. Zarzucano mu też nadmierną ugodowość, ustępliwość wobec zaborcy. A on miał jedynie tragiczną świadomość, że rozbity naród i kraj rozdarty między trzy mocarstwa nie miał jeszcze wtedy szans wybicia się na niepodległość. Ale wiedział zarazem, że wolność nie będzie możliwa bez zachowania polskości, wiary, pamięci o chlubnej przeszłości. Film przybliża postać tego niezwykłego człowieka poprzez miejsca związane z jego życiem i działalnością: Warszawę, Powsin, Puławy i Kraków. Ukazuje koleje jego losów na tle historii Polski przełomu XVIII i XIX w. O najważniejszych etapach biografii Jana Pawła Woronicza mówią: prymas Józef Glemp, kardynał Franciszek Macharski, prof. Tadeusz Kizwalter - historyk, prof. Andrzej Bobrowski i dr Eligiusz Szymanis - literaturoznawcy, ks. dr Józef Nowobilski - historyk sztuki i inni. W poszukiwaniu śladów prymasa Woronicza autorzy filmu odwiedzają Wawel, gdzie został on pochowany, Bibliotekę i Muzeum Czartoryskich, Biblioteki: Jagiellońską i Uniwersytetu Warszawskiego.