Janek

Polska 2000

Edmund Osmańczyk, dla przyjaciół Janek, urodził się w 1913 roku w Jagielnie. Zawsze odważnie głosił poglądy i postępował zgodnie z najgłębszymi przekonaniami, choć nie wszyscy to aprobowali.

  • Czas trwania: 40 minut, Gatunek: Film dokumentalny

Janek w telewizji

ZwińRozwiń

Twórcy

  • Marian Kubera Autor
  • Władysław Sobecki Autor

Opis programu

ZwińRozwiń

Miał na imię Edmund, lecz przyjaciele zawsze mówili o nim Janek. Edmund Osmańczyk urodził się w 1913 roku w Jagielnie, na niemieckiej wówczas Opolszczyźnie, w polskiej rodzinie. Wiele od Niemców wycierpiał, lecz tuż po wojnie mówił, że kiedyś przyjdzie normalnie z nimi żyć. Mówił to, choć atmosfera nie sprzyjała tego rodzaju oświadczeniom. Zawsze odważnie głosił poglądy i postępował zgodnie z najgłębszymi przekonaniami, choć nie wszyscy to aprobowali.

Film opowiada o działalności społeczno - politycznej i twórczości publicystycznej Edmunda Osmańczyka. Przyjaciele zawsze mówili o nim Janek. Urodził się w 1913 roku w Jagielnie, na niemieckiej wówczas Opolszczyźnie, w polskim domu. Wiele od Niemców wycierpiał, lecz tuż po wojnie mówił, że kiedyś przyjedzie normalnie z nimi współżyć. Mówił to, choć atmosfera nie sprzyjała tego rodzaju oświadczeniom. Zawsze odważnie głosił swoje poglądy i postępował zgodnie z najgłębszymi przekonaniami, choć nie wszyscy to aprobowali. Uważali, że legitymizował nową władzę. On zaś był przekonany, że skoro niechcianego reżymu nie można obalić, to przynajmniej trzeba próbować zmieniać go od środka. W Niemczech działał wśród polskiej mniejszości. Wymyślił jej znak - rodło: stare narzędzie służące pracowitemu uprawianiu gleby, a zarazem zarys Wisły z zaznaczonym miejscem, w którym leży Kraków. Jako młodzieniec pisywał wiersze, lecz przede wszystkim parał się dziennikarstwem. W 1939 roku Niemcy aresztowali go w Berlinie i wypuścili po proteście międzynarodowej społeczności dziennikarskiej. Potem zatrzymywali go jeszcze cztery razy. Zawsze udawało mu się uciec. W końcu dotarł do Warszawy. Działał w konspiracji, pracował dla powstańczego radia. Po wojnie wraz z Karolem Małcużyńskim relacjonował z Norymbergi proces zbrodniarzy wojennych. W 1951 roku w dość dramatycznych okolicznościach skłoniono go, by został bezpartyjnym posłem Ziemi Szczecińskiej. Choć wydawało się, że idzie na układy z władzą, był nieugięty. Nieugięty zwłaszcza w sprawach Ślązaków, których los obchodził go zawsze. Był też bardzo konsekwentny w sprawach państwa. Rola, idea państwa były dla niego najistotniejsze. Pragnął ukształtować myślenie Polaków w kategoriach państwa. Walczył też o silną złotówkę, paszport w szufladzie każdego Polaka i powrót Polski do Europy. Pozostawił po sobie wiele książek, wśród nich jednak dwie naprawdę wyjątkowe. Pierwsza to "Sprawy Polaków", zawierająca cykl artykułów, które napisał dla "Przekroju" - książka wprawdzie kilkakrotnie wznawiana, lecz niestety zbyt mało znana, a przecież ciągle aktualna. Druga to jedyne w swoim rodzaju dzieło wydane potem w wielu językach - "Encyklopedia ONZ i organizacji międzynarodowych", efekt zaprawdę tytanicznej pracy. Rok 1980 był dla Edmunda Osmańczyka odrodzeniem nadziei. Stan wojenny, który je zabił, otwarcie krytykował. W 1989 roku został senatorem ziemi opolskiej. Był już wtedy bardzo chory. Powiedział Dorocie Simonides, że jeśli coś się z nim stanie, ma przejąć jego mandat. Zostawił tę wolę na piśmie. Filmowy portret Janka - Edmunda Osmańczyka - kreślą, z ogromną sympatią, jego przyjaciele i znajomi. Wykorzystano materiały archiwalne.

Komentarze

Skomentuj
  • Brak komentarzy.

Dodaj komentarz

    Ocena społeczności: - Głosów: 0

    Hity dnia

    Wszystkie hity »

    Logowanie

    Jeżeli nie posiadasz konta, zarejestruj się.

    ×