Koyaanisqatsi

Bywają filmy, wobec których język wydaje się bezradny, wymykające się wszelkim opisom i kwalifikacjom. Do takich należy "Koyaanisqatsi". Niektórzy recenzenci określali go jako film dokumentalny, inni jako filmowy esej. W tym niezwykłym dziele obraz został w doskonały sposób zespolony z warstwą dźwiękową, pozbawioną komentarza słownego: przez ponad 80 minut oglądamy oparty na efektach wizualnych i akustycznych swoisty ekranowy balet, w którym dynamika i rytm są niezmiernie ważne. Swoją konstrukcją film przypomina utwór muzyczny, podobnie też się go odbiera. Reżyser filmu, Godfrey Reggio, realizował swoje dzieło (nominowane w 1983 r. do Złotego Niedźwiedzia na MFF w Berlinie) przez niemal 10 lat, pomysł zrodził się bowiem jeszcze w 1974 r. Pomagał mu w tym David Monogye, stuletni Indianin, jeden z wielkich strażników tradycji wymierającego plemienia Hopi. Z języka tego plemienia zaczerpnięto też zagadkowy tytuł filmu: "koyaanisqatsi" oznacza szalone, pozbawione równowagi życie, dążenie do katastrofy. Operator Ron Fricke robił zdjęcia w 14 stanach USA i jest autorem specjalnych tricków fotograficznych. Kompozytor Philip Glass, mający wiele osiągnięć w dziedzinie muzyki teatralnej, filmowej, operowej i baletowej, był w pełnym tego słowa znaczeniu współtwórcą tego filmu, któremu poświęcił trzy lata pracy. W ten sposób poza wielką machiną produkcyjną Ameryki powstało dzieło ważne nie tylko dla historii kina, ale także istotne dla zrozumienia i kształtowania świadomości współczesnego człowieka. Film Godfreya Reggio jest próbą ukazania związku człowieka z Ziemią lub raczej próbą odbudowania tego związku.