Kręgi snu

Adepci sztuki operatorskiej z łódzkiej Szkoły Filmowej byli wielokrotnie nagradzani podczas Międzynarodowego FestiwaluSztuki Autorów Zdjęć Filmowych "Camerimage". Otrzymywali laur dla najlepszej etiudy studenckiej. Jury złożone głównie z autorów zdjęć filmowych przyznawało go zwykle etiudom operatorskim - krótkim filmom realizowanym przez studentów sztuki operatorskiej, według ich autorskiego pomysłu, często również samodzielnie reżyserowanym. W procesie edukacyjnymw PWSFTViT w Łodzi zajmują one miejsce szczególne, ponieważ pozwalają młodym filmowcom na eksperymenty w warstwie obrazów, a jednocześnie ich poetyka wymusza na twórcach konieczność stworzenia zwartej i komunikatywnej struktury narracyjnej. Bogumił Godfrejow należy do grona tych studentów, którym udała się trudna sztuka łączenia umiejętności operatorskich, scenariopisarskich i reżyserskich. Jego szkolne filmy - "Claire" i "Kręgi snu" nagrodzone zostały Złotymi Kijankami, a etiuda Sławomira Fabickiego "Męska sprawa" ze zdjęciami Godfrejowa studenckim Oscarem oraz nominacją do nagrody Amerykańskiej Akademii Filmowej w kategorii: najlepszy fabularny film krótkometrażowy. "Kręgi snu" to opowieść o przeszłości. Główny bohater po latach katorgi w gułagu wraca do domu. Ekstremalne doświadczenia nie zacierają się w pamięci, nie ulegają wyparciu. Drobne elementy codzienności, zwyczajne zachowania i gesty najbliższych wywołują w bohaterze obrazy z przeszłości. Trauma stopniowo zagarnia rzeczywistość. Swoisty prolog filmu stanowi sekwencja kilkunastu krótkich ujęć ukazująca bohatera wchodzącego do baraku. Na "nowego" natychmiast napadają więźniowie i okradają go ze skromnego dobytku. O dynamice tej sekwencji decyduje długość ujęć, zróżnicowanie wielkościplanów (od detalu po plan ogólny z góry) oraz ruchliwość kamery, która oddaje punkt widzenia bohatera. Ta część filmuzrealizowana została na taśmie kolorowej. Sekwencja druga, czarno - biała, pod napisami, składa się wyłącznie z materiałów archiwalnych. Widzimy Stalina, archiwalia wojenne, ujęcia ofiar. Jej rytm wyznaczony został przez dźwięk karabinu maszynowego oraz odgłosy wystrzałów. Filmowe "tu i teraz" ukazywane jest, podobnie jak archiwalia, w czerni i bieli. Oglądamy skromne mieszkanie, kawałek chleba na stole, butelkę z wodą, kobietę śpiącą z dzieckiem. Tym razem ujęcia są statyczne i dłuższe, wypełnione jedynie ruchem wewnątrzkadrowym. Ktoś puka do drzwi, kobieta otwiera i z niemą euforią wita męża. Powrót do domu nie oznacza jednak powrotu do spokojnego życia. Bohatera nieustannie dręczą senne koszmary: niespokojny sen w obozowym baraku, odganianie od ogniska, palenie niedopałków. Każda z tych krótkich retrospekcji znajduje zakotwiczenie w bieżącej rzeczywistości. Punktem wyjścia dla pracy pamięci jest pewna przyległość światów, zdarzeń, sytuacji bohatera. Widzimy bohatera w łóżku, a w następnym ujęciu na obozowej pryczy, nad ogniem kuchennego piecyka i przy ognisku w gułagu. Jego obsesją staje sięjedzenie. Z obawy przed głodem je szybko i zachłannie, gromadzi chleb. Sekwencje wspomnień i snów stają się coraz dłuższe. Kiedy żona odnajduje w kieszeni kurtki męża kawałek chleba, wie, że mężczyzna, którego znała, został w obozie i nigdy już nie powróci. Odtąd mieszkanie filmowane jest w kolorze, który przypisany był wyłącznie rzeczywistości obozowej. Przed drzwiami staje uśmiechnięty bohater, ale gdy kobieta otwiera, nikogo nie ma na korytarzu. (filmpolski)