Lekcja martwego języka

Scenariusz filmu napisał Janusz Majewski na podstawie książki Andrzeja Kuśniewicza "Lekcja martwego języka". Akcja powieści i filmu rozgrywa się w ostatnich miesiącach I wojny światowej, w małym galicyjskim miasteczku. Choć losy Europy decydują się daleko stąd, także i tutaj czuje się, że koniec monarchii austro - węgierskiej jest już bliski. "Po tej wojnie ludzkość już nigdy nie wróci do stanu młodzieńczej wiary w ideały (...) Dekadenckie spleeny, szukanie symboli, opary opium i romanse ze śmiercią - teraz wulgarnie i dosłownie zmaterializowały się. Teraz był zapach prochu i krwi, prawdziwe cierpienie i prawdziwa śmierć" - tak scharakteryzował ten czas Janusz Majewski. Bohater filmu, młody porucznik c.k. ułanów, Alfred Kiekeritz, ze względu na zaawansowaną gruźlicę przesunięty zostaje na tyły frontu. W galicyjskiej mieścinie Turka pełni funkcję komendanta punktu etapowego. Mieszka w żydowskim, obskurnym hoteliku - jest w nim jedynym gościem. Nie czuje się tu jednak dobrze. Męczą go ataki kaszlu, gorączka, doskwiera nuda i razi prymitywizm otaczających go warunków i ludzi. Kiekeritz jest bowiem estetą, a przynajmniej za takiego się uważa. Ma świadomość, że jego życie dobiega końca i w tych ostatnich chwilach pragnie nadać mu jakiś sens. Kolekcjonuje dzieła sztuki, które odsyła do swej matki mieszkającej w Grazu. Zatrzymuje sobie jedynie miniaturową kopię Diany Efeskiej, którą znalazł w zgliszczach ukraińskiego dworu. Kiekeritz interesuje się także symbolizmem i zafascynowany jest śmiercią - zarówno jej doznawaniem, jak i zadawaniem. W rozmowie z prof. von Trautem, który w drodze na urlop zatrzymał się w Turce, wyznaje, że najsilniejszych, wręcz boskich przeżyć doznaje, gdy trzyma człowieka na muszce i w każdej chwili może nacisnąć spust. Jednak - mimo że dowodził plutonem egzekucyjnym - dotąd jeszcze nikogo nie zabił. Któregoś dnia podczas polowania dostrzega w lesie zbiegłego jeńca rosyjskiego. Ponownie więc ma w swoich rękach życie człowieka. Czy tym razem naciśnie na spust? Film psychologiczny, 96 min, Polska 1979 Scenariusz i reżyseria: Janusz Majewski Zdjęcia: Zygmunt Samosiuk Muzyka: Andrzej Kurylewicz Aktorzy: Olgierd Łukaszewicz, Ewa Dałkowska, Małgorzata Pritulak, Gustaw Lutkiewicz, Juliusz Machulski, Irena Karel, Marek Kondrat, Piotr Pawłowski, Mieczysław Voit, Włodzimierz Boruński, Zygmunt Malanowicz, Kazimierz Iwor - Szczygielski, Franciszek Trzeciak i inni