Niemen

Film dokumentalny, 50 min, TVP 1996 Reżyseria: Józef Gębski Zdjęcia: Stanisław Szabłowski Muzyka: Janusz Bogucki Propaganda ZSRR w okresie międzywojennym dążyła do wzbudzenia w ludności białoruskiej na Nowogródczyźnie bardzo wrogich nastrojów wobec Polaków. Stąd też wejście Armii Czerwonej na Białoruś Zachodnią z zamiarem przyłącznenia tych terenów do Białorusi Radzieckiej było dramatem dla Polaków, ale też i sporej części ludności białoruskiej, zwłaszcza wiejskiej. Nowa władza zaczęła wprowadzanie własnych porządków od deportacji ludności polskiej. Wiosną 1940 roku kilkoroPolaków dla przykładu osądzono i rozstrzelano. Latem 1940 roku Komenda Główna ZWZ zdecydowała, że na Nowogródczyźnie trzeba zorganizować partyznatkę, która da odpór sowieckiemu terrorowi. Po napaści Niemiec na ZSRRsytuacja jeszcze się pogorszyła. Rosjanie nie stanęli wraz z Polakami przeciw wspólnemu wrogowi. Polscy partyzanci musieli walczyć na dwa fronty, a linią podziału stał się Niemen. Po zakończeniu działań wojennych natomiast, formacje NKWD kontynuowały brutalne akcje przeciw Polakom, uznającich za "element antysowiecki", godzien jedynie bezpardonowego wytępienia. Kolejny z filmów o dziejach Armii Krajowej na Kresach opowiada o losach i dokonaniach bojowników z Okręgu Nowogódzkiego AK. Przed kamerą przypominają tamte dramatyczne zdarzenia i ich bohaterów historycy Kazimierz Krajewski z Warszawy i Zygmunt Boradyn z Nowogródka oraz uczestnicy i świadkowietamtych wydarzeń. Realiazotorzy filmu wędrują śladami kpt. Adama Optułowicza, Jana Szulca, "Puszczyka","Prawdzica", "Sawy", "Warty", "Lecha", "Ponurego", "Krysi", "Ragnera" i setek żołnierzy, którzy ginęli w okolicach Lidy, Baranowicz, w Puszczy Naliborskiej i w dziesiątkach wsi nowogródczyzny. Aby pokazaćprawdę o tamtych dniach i przybliżyć ich atmosferę, wykorzystują też materiały ze zbiorów Archiwum Filmowego WFDiF, zbiorów fotograficznych Okręgu Nowogródzkiego ŚZŻAK, fragment filmu "Rozbić więzienie" oraz pieśni w wykonaniu Zespołu "Kresowiacy" z Lidy.