(Nie)uczciwość: prawda o kłamstwach

Film dokumentalny, z którego dowiemy się całej prawdy o kłamstwach. Podobno kłamstwo leży w ludzkiej naturze, a niewątpliwie towarzyszy nam co dnia. Znany amerykański psycholog i profesor ekonomii behawioralnej, Dan Ariely, na podstawie konkretnych przykładów z życia codziennego, opinii ekspertów, wyników eksperymentów behawioralnych i materiałów archiwalnych pokazuje jak kłamstwo wpływa na życie jednostek i społeczeństw. Stara się też odpowiedzieć na podstawowe pytania: dlaczego kłamiemy i jak to robimy. Dan Ariely jest profesorem Duke University i założycielem Centrum Zaawansowanego Myślenia Wstecznego. Razem z kolegami i studentami przeprowadza setki doświadczeń, by zrozumieć ludzkie zachowanie. W ostatnich latach skupia się na nieuczciwości. Analizuje skandale w świecie biznesu: Enron, WorldCom, kryzys finansowy 2008 roku. Zauważyli wzrost oszustw w świecie sportu zawodowego oraz kłamstw politycznych o katastrofalnych skutkach. Chcemy patrzeć w lustro i myśleć, że jesteśmy dobrzy, uczciwi, wspaniali. Jednocześnie chcemy samolubnie zyskać na własnej nieuczciwości. Póki oszukujemy tylko troszkę, nasz wizerunek ani nasze samopoczucie nie ponoszą uszczerbku. Nazywamy to "współczynnikiem niepewności". To jednoczesna zdolność postępowania wbrew zasadom i dobrego samopoczucia. W życiu codziennym jest wiele przykładów współczynnika niepewności. Kłamstwo jest jak nóż. Można nim kogoś dźgnąć. To jest złe. Ale można go użyć do posmarowania chleba i nie ma w tym nic złego. Nieuczciwość jest zaraźliwa. Widzimy to w wielu sytuacjach, w świecie rzeczywistym i w eksperymentach. Ma szersze uwarunkowania, łączy się z naszymi przekonaniami o otaczających nas ludziach. W krajach skandynawskich ponad 60 procent mieszkańców twierdzi, że większości ludzi można ufać. W innych krajach, zwłaszcza w Afryce i w Ameryce Południowej, uważa tak niespełna dziesięć procent mieszkańców. Okazuje się, że zaufanie społeczne pobudza wzrost gospodarczy. Jest dla gospodarki znacznie ważniejsze niż poziom umiejętności. Możemy się wiele nauczyć i wiele zyskać dzięki zrozumieniu naszych ułomności etycznych. Rozumiemy nasze ograniczenia, kiedy tworzymy świat fizyczny. Budujemy drogi i mosty, by pokonać przeszkody, których nie pokonamy o własnych siłach. Zapominamy jednak o tym, że nasze umysły są ograniczone i niedoskonałe. Nauka inspiruje nas do zastanowienia się nad tą kwestią. Nie będzie łatwo, ale możemy zbudować lepszy, uczciwszy świat.