Odrodzony monaster

Turkowice to miejsce szczególne dla synów Ziemi Chełmskiej. Jak śpiewał ukraiński prawosławny lud Chełmszczyzny: do Turkowycz spiszyt narod na Ryzy Położennia. Choć przez wiele lat w Turkowicach nie było słychać prawosławnej modlitwy, pamięć pielęgnowana jest do dzisiaj. Data powstania pierwszej na terenie dzisiejszych Turkowic wspólnoty monastycznej nie jest znana. W pamięci mieszkańców istnieje jeszcze żywy przekaz mówiący o tym, że na miejscu obecnych zabudowań monasterskich objawiła się ikona Bożej Matki, co skłoniło okoliczną ludność do budowy cerkwi. Według tego przekazu polski książę Władysław Opolczyk zapragnął wywieźć z niedalekiego Bełza, który znalazł się w jego władaniu, do rodzinnego Opola wszystkie skarby, w tym także starodawną ikonę Matki Bożej. Droga prowadziła właśnie przez okolicę Turkowic. Gdy po odpoczynku książę zapragnął jechać dalej, konie nie mogły ruszyć z miejsca wozu ze świętością. Zdwoiwszy siły, obraz udało się powieźć dalej i miał on trafić aż do Częstochowy. Na miejscu, gdzie stał obraz, pozostało cudowne światło, w którym widać było oblicze Bogurodzicy, które potem odbiło się na płótnie. Życie monastyczne odrodziło się w Turkowicach dopiero w 1903 r. , gdy powołano tu filię monasteru żeńskiego św. Antoniego w Radecznicy. Jej przełożoną została mniszka Maria Magdalena (Gorczakowa). Od 1912 r. istniał już tutaj samodzielny żeński monaster prawosławny, w którym założono seminarium nauczycielskie, dom ludowy, aptekę, szpital i szkołę gospodarczą. Na święta do Ikony Matki Bożej przybywały tysiące pielgrzymów. Szczególnie uroczyście obchodzono tu święta Złożenia Szat Przenajświętszej Bogurodzicy w Blachernie (15 lipca) oraz Opieki Matki Bożej (14 października). Wspólnota liczyła wtedy ok. 80 mniszek. Turkowicką tradycję przerwała pierwsza wojna światowa. Cudowny turkowicki obraz podczas bieżeństwa wywieziono w głąb Rosji, skąd już nigdy nie powrócił. Po 1918 r. budynki monasteru odebrano prawosławnym, a sobór zburzono. Dzięki staraniom biskupa lubelskiego Sawy (Sowietowa) monaster w latach 1936 - 1939 został oficjalnie reaktywowany. Przybyły nowe zakonnice. Taka sytuacja trwała do połowy lat czterdziestych XX wieku. Po deportacjach prawosławnej ludności ukraińskiej z Chełmszczyzny w latach 1944 - 1946 na Ukrainę Radziecką i w ramach akcji "Wisła" w 1947 r. na północne i zachodnie ziemie Polski, przerwana została prawosławna modlitwa w Turkowicach. Jesienią 2006 r. Kościołowi prawosławnemu udało się odzyskać dawny Dom Ludowy, który znajduje się na terenie monasteru naprzeciwko pamiątkowego krzyża. Budynek jest obecnie przystosowywany do potrzeb sakralnych, co stworzy warunki do obchodów święta ku czci Turkowickiej Ikony Matki Bożej w samych Turkowicach. Żeński Dom Zakonny pw. Opieki Matki Bożej w Turkowicach został utworzony dekretem Jego Ekscelencji Arcybiskupa Lubelskiego i Chełmskiego Abla dnia 28 sierpnia 2008 r. Obecnie monaster zamieszkuje sześć mniszek.