Oskarżenie

Dramaturgia filmu oparta będzie na efekcie opóźnionej ekspozycji bohaterów - nie od razu dowiemy się, kim są ludzie opowiadający o zdarzeniach przez lat (z początku to prokurator sprawiać będzie wrażenie ofiary losu). Nie od razu też dowiemy się, w jakim celu grabarz rozkopuje anonimową mogiłę, czyje kości układa medyk sądowy. Finał filmu będzie, mimo wszystko, optymistyczny: nie udało się wszak zatrzeć śladów zbrodni ani pamięci o ofierze. Śp. Mieczysław Bujak, zajmujący z honorami miejsce w Panteonie Obrońców Ojczyzny na warszawskich Powązkach, odnosi w końcu "zwycięstwo zza grobu". Pamięć o nim przetrwała dzięki miłości siostry, dociekliwości badacza historii i, paradoksalnie, dzięki wyrzutom sumienia jednego z morderców zza biurka, tak trwają wartości, którym wierność kosztowała go życie. Mieczysław Bujak - młody człowiek o życiorysie niezwykłym, a zarazem typowym dla tamtej epoki. Urodził się w 1926 r. w Krakowie. Ojciec, legionista, a później znany piłkarz Wisły Kraków, wychował syna na gorącego patriotę. W latach trzydziestych Mieczysław działał w ZHP. W 1942 r. został żołnierzem AK, kolportował prasę podziemną. Rok później otrzymał przydział do grupy bojowo - dywersyjnej "Żywiciela". Od czerwca do sierpnia 1944 r. był dowódcą drużyny w zgrupowaniu partyzanckim AK Kampinos, z którym przedzierał się do Powstania Warszawskiego, by w końcu walczyć w szeregach Oddziałów Specjalnych "Jerzyki". Po kapitulacji Powstania Mieczysław Bujak trafił do stalagów XI A Altengrabov i XI B Fallinghostel. Uwolniony przez wojska amerykańskie, zgłosił się na ochotnika do armii Stanów Zjednoczonych. Od kwietnia do września 1945 r. był żołnierzem jednostki pancernej 3. Armii USA - brał udział w ostatnich walkach z Niemcami na terenie Czech. Po powrocie do kraju wstąpił do oddziału partyzanckiego WiN kpt. Mariana Bernaciaka "Orlika", działającego na terenie powiatu puławskiego. Po rozwiązaniu oddziału wstąpił do "ludowego" Wojska Polskiego. Od października 1946 r. służył jako strzelec w 10 DP. Skierowano go do Oficerskiej Szkoły Piechoty nr 1 w Krakowie (od 1947 r. we Wrocławiu). Ukończył ją w 1948 r. i przez następny rok pełnił funkcję dowódcy 7. kompanii w jednostce Warszawa Praga. Nadal jednak otwarcie przyznawał się do akowskiej przeszłości i krytycznie wypowiadał o otaczającej go rzeczywistości. Młodym, popularnym wśród podchorążych porucznikiem szybko zainteresowała się komórka Informacji Wojskowej. Aresztowano go w sierpniu 1950 r. pod zarzutami: udziału w nielegalnej organizacji WiN, gromadzenia broni i prowadzenia wśród podchorążych agitacji antypaństwowej. Jak wspomina obserwująca proces Mieczysława Bujaka protokolantka, do końca chronił on współoskarżonych i całą winę brał na siebie. 25 kwietnia 1951 r. Wojskowy Sąd Okręgowy nr IV we Wrocławiu skazał go na dwukrotną karę śmierci, inni więźniowie otrzymali jedynie kilkuletnie wyroki. "Walczyliśmy o nową Polskę, Polskę dla wszystkich..." powiedział w trakcie procesu porucznik Bujak. Bierut nie skorzystał z prawa łaski. Egzekucję wykonano 30 sierpnia 1951 r. o godz. 20.00 w więzieniu przy ul. Kleczkowskiej. Porucznik Bujak spoczął w anonimowej mogile na cmentarzu Osobowickim we Wrocławiu.