Ostatnia tajemnica Romanowów

(RIDDLE OF THE ROMANOVS) Film dokumentalny, 51 min, Wielka Brytania, 2008 Reżyseria: Ian Denyer Morderstwo rodziny cara Mikołaja II przez kilkadziesiąt lat należało do największych zagadek współczesnej historii. Co naprawdę wydarzyło wczesnym świtem 17 lipca 1918 roku w Jekaterynburgu? Czy któreś z dzieci Romanowów przeżyło egzekucję? Co stało się z księżniczką Anastazją? W 1991 roku w Lesie Koptiackim odkopano szczątki dziewięciu osób. Zidentyfikowano cara, carycę, trzy z czterech córek i całą czwórkę służby. Nie było wśród nich dwójki najmłodszych dzieci, w tym księżniczki Anastazji, o której legenda mówi, że ocalała. Przez ostatnie dziewięćdziesiąt lat podawało się za nią osiemdziesiąt kobiet. Niektóre robiły to tak przekonująco, że dopiero wyniki badań DNA pozwoliły udowodnić im oszustwo. Wątpliwości jednak pozostały. A może rzeczywiście Anastazja przeżyła? W 2007 roku w odległości sześćdziesięciu metrów od pierwszego grobu natrafiono na drugi. W jekaterynburskiej kostnicy jego zawartość poddano najdokładniejszym badaniom, jakie umożliwia medycyna sądowa XXI wieku. Kwestia identyfikacji odnalezionych szczątków niemal natychmiast nabrała ogromnego znaczenia, zarówno naukowego, jak i politycznego oraz religijnego. W 2000 roku patriarchat Moskwy i Wszechrusi ogłosił bowiem całą rodzinę "carskich męczenników" świętymi. A zatem odkopane fragmenty kości mogły być - przynajmniej zdaniem prawosławnych - relikwiami. Należało się więc obchodzić z nimi niezwykle ostrożnie. Władze rosyjskie zaprosiły do prac przy szczątkach dwóch światowej sławy ekspertów amerykańskich: dr. Anthony'ego Falsettiego, antropologa sądowego, który badał m. in. pozostałości po ofiarach zamachu na World Trade Center oraz dr. Michaela Coble'a, pracującego dla Pentagonu wybitnego specjalistę w dziedzinie badań DNA. Udostępniono nawet tajne archiwa radzieckie, łącznie z położonym 10 metrów pod ziemią moskiewskim archiwum Lenina. Film Iana Denyera drobiazgowo rejestruje postępy prac nad identyfikacją szczątków znalezionych w Lesie Koptiackim. Przybliża zarazem tragiczną historię cara Mikołaja II i jego rodziny. Stopniowo oba wątki, współczesny i historyczny, splatają się, tworząc niemal detektywistyczną opowieść o kulisach zamordowania rodziny Romanowów. Na oczach widzów eksperci, umiejętnie wykorzystując możliwości nauki XXI wieku, odsłaniają nieznane dotąd szczegóły bestialskiej zbrodni, dokonanej przez bolszewików w lipcu 1918 roku. W toku prac udaje się ustalić, że w grobie znajdowały się resztki szkieletów dwojga ludzi. Czy na podstawie niezwykle skromnego i uszkodzonego materiału będzie możliwa ich identyfikacja? Wiadomo już, że zwłoki były ćwiartowane, palone i oblewane kwasem siarkowym. Niewątpliwie oprawcom bardzo zależało na ukryciu tożsamości zmarłych. Czy współczesna genetyka zdoła przeszkodzić ich zamiarom? Eksperci pobierają próbki DNA. Na wyniki trzeba będzie jednak poczekać długie pięć miesięcy.