Pałac

Ekranizacja powieści Wiesława Myśliwskiego przynosi oniryczną wizją ostatnich dni II Wojny Światowej. Podobnie jak w wielu innych utworach Myśliwskiego rzeczywistość ma tu wymiar niemal mitologiczny, jest widziana przez pryzmat wrażliwości ludowej wyobraźni. Reżyser Tadeusz Junak, w latach 70. związany z awangardową łódzką formacją Warsztat Formy Filmowej (należeli do niego m.in. prekursor polskiej sztuki wideo Józef Robakowski oraz laureat Oscara Zbigniew Rybczyński), znakomicie oddaje nadrealny, symboliczny charakter prozy autora "Widnokręgu". Pod sam koniec wojny bogaty dziedzic ucieka wraz z rodziną przed zbliżającą się Armią Czerwoną, porzucając swój wielki, wspaniały pałac. Do opuszczonej przez właściciela rezydencji nieśmiało zagląda dworski pastuch Jakub (Janusz Michałowski). Niespodziewanie chłop napotyka swoje odbicie w pałacowym lustrze; dostrzega w zwierciadle samego siebie w roli pana. Jakub zaczyna panować w pałacu; odbiera hołdy lokajów, wydaje dzikie uczty, korzysta ze starego feudalnego prawa "pierwszej nocy", doprowadzając do samobójstwa męża zhańbionej dziewczyny. Rzeczywistość miesza się z wyobraźnią porwanego przez ten dziwny, chłopski karnawał pasterza. Tymczasem front zbliża się do majątku i pałac staje w płomieniach. Wszyscy uciekają z walącej się rezydencji, Jakub nie wychodzi jednak z roli, zostając w ogarniętych pożarem komnatach do końca.