Pokuszenie

"Pokuszenie" Barbary Sass to wybuchowa mieszanka: stalinizm, religia i miłość. W sumie jeden z najciekawszych polskich filmów ostatnich sezonów"- napisał jeden z krytyków po premierze utworu autorki"Bez miłości". I rzeczywiście. Wokół"Pokuszenia" rozgorzała dyskusja. Niektórzy dopatrywali się w nim wpływów skandalizującego"Księdza" Antonii Bird, inni wskazywali na podobieństwa fabuły do więziennych losów prymasa Wyszyńskiego i donoszącej na niego zakonnicy o kryptonimie"Ptaszyńska". Były to jednak tropy powierzchowne i mało istotne. W filmie Barbary Sass nie chodzi bowiem ani o pozyskanie publiczności skandalem czy drastycznością, ani o prowokacyjne szarganie świętości. "Pokuszenie"jest jej prywatnym rozliczeniem się ze stalinizmem. Jest również, a może przede wszystkim poruszającym studium miłości bez nadziei na spełnienie; traktatem o istocie wolności; pełną zaskakujących odkryć peregrynacją po zakamarkach sumień ludzi poddanych ciśnieniu polityki, ideologii, religii i namiętności. W ponurej, pozbawionej światła scenerii stalinowskiego więzienia rozgrywają się wielkie ludzkie dramaty. Ich psychologiczna wiarygodność to w dużej mierze zasługa znakomitych kreacji aktorskich. Imponuje zwłaszcza debiutantka Magdalena Cielecka w roli siostry Anny, wewnętrznie rozdartej, w której duszy walczą beznadziejna miłość do duchownego, ślubowane wyłączne poświęcenie się Bogu i pragnienie zemsty kobiety, wzgardzonej przez ukochanego mężczyznę. Uznanie krytyki zyskał też Olgierd Łukaszewicz. Jego ksiądz to człowiek o szerokich horyzontach, pełen ciepła, próbujący dochować wierności Bogu i nie skrzywdzić zakochanej w nim kobiety. I wreszcie Krzysztof Pieczyński jako komendant obozu odosobnienia. Chociaż ubek i sługus reżimu, to wszakże ma w pamięci swój własny pobyt w łagrze. Manipulując siostrą Anną i nakłaniając ją, by zadenuncjowała eminencję, jednocześnie po cichu sekunduje jej oporowi. Wartość"Pokuszenia"doceniło jury festiwalu w Gdańsku w 1995 roku. Magdalena Cielecka otrzymała tam nagrodę za najlepszą pierwszoplanową rolę żeńską, Wiesław Zdort za zdjęcia, a Wiesław Znyk za dźwięk. Film wyróżniono też na festiwalach w Berlinie i Tokio, a na festiwalu w Genewie Magdalenie Cieleckiej przypadł tytuł najlepszej młodej aktorki europejskiej 1996 roku. Akcja filmu toczy się w Polsce w latach pięćdziesiątych. Siostra zakonna Anna zostaje przydzielona do grupy osób, mających opiekować się dostojnikiem kościelnym więzionym przez władze komunistyczne. Zakonnica nie zdaje sobie sprawy, że będzie posługiwać człowiekowi, którego poznała kilka lat wcześniej. Był wówczas tylko wiejskim proboszczem, a ona jego gospodynią. Kiedy zorientował się, że dziewczyna kocha i pragnie go tak, jak kobieta mężczyznę, uciekł. Ona chcąc niejako być bliżej niego, wstąpiła do klasztoru. Teraz spotkali się ponownie. Dawne uczucie rozgorzało w Annie z nową siłą. Komendant obozu wie, że eminencja i zakonnica znają się. Postanawia to wykorzystać. Namawia siostrę, by szpiegowała duchownego. Liczy, że osaczony przez samotność, niepewność i poczucie zagubienia zwierzy się bratniej duszy. Dramat, 99 min, Polska 1995 Reżyseria: Barbara Sass Zdjęcia: Wiesław Zdort Aktorzy: Magdalena Cielecka, Olgierd Łukaszewicz, Krzysztof Pieczyński, Edward Żentara, Maria Ciunelis, Ewa Błaszczyk, Paweł Burczyk, Mirosława Dubrawska, Hanna Polk i inni