Polska droga do samodzielności w sztuce

Poza formizmem i kierunkiem kapistowskim w polskiej sztuce dwudziestolecia międzywojennego istniały dwa zasadnicze nurty: "konstruktywiści" i "narodowcy". Kierunki te były sobie całkowicie przeciwstawne - opozycję tę określić można hasłem: kosmopolityzm kontra tradycja narodowa. Inspiracją dla konstruktywistów był neoplatoński ład kosmiczny, geometria, oraz twierdzenie, że sztuka powinna się oprzeć na tym, czego nie ma w przyrodzie - na linii prostej. Poszukiwali kosmopolitycznego języka sztuki. Zupełnie inaczej patrzyli na sztukę narodowcy, zgrupowani w Stowarzyszeniu Plastyków "Rytm" i w Bractwie św. Łukasza. Uważali, że sztuka, aczkolwiek zmodernizowana, powinna utrzymywać kontakt z tradycją, być jej twórczą kontynuacją. W ich obrazach widoczny był rytm nowych czasów, ale również pamięć o narodowej tradycji i osiągnięciach przeszłości. Stanisław Szukalski pisał: "(... ) walczymy o danie narodowi sztuki, która by wypowiadała to, czego lud sam wypowiedzieć nie może. Chcemy, by sztuka polska zastąpiła"sztukę w Polsce", by naród widział się w niej i z niej bohaterskie wspomnienia czerpał". Wykład Piotra Szuberta ilustrują obrazy Strzemińskiego, Stażewskiego, Hillera, Zaka, Niesiołowskiego, Stryjeńskiej, Borowskiego, a także architektura z okresu dwudziestolecia międzywojennego - projekty oraz zrealizowane dzieła Syrkusa, Szczuki, Strzemińskiego, Brukalskich, rzeźby Wicińskiego, Jaremy, Szukalskiego, Szczepkowskiego i innych, oraz przykłady sztuki użytkowej.