Powrót pamięci

Bohaterem opowieści jest ppłk Aleksander Rybnik, człowiek o niezwykłym życiorysie. Najpierw rodzice posłali go do seminarium duchownego do Wilna, ale on rychło porzucił tam naukę, bo od dziecka marzyło mu się wojsko. Kampania wrześniowa zastała go już jako podporucznika służby zawodowej w Korpusie Ochrony Pogranicza. Konspiracyjną działalność rozpoczął w Wilnie przeciw Sowietom. Przez dwa lata służby awansował do ścisłego kierownictwa struktur. NKWD wpadło na jego trop i został aresztowany. Na szczęście z transportu śmierci zdołał uciec. Zmienił potem teren działania na Białostockie i tu został kolejno komendantem Obwodu Białystok, później zastępcą Komendanta Okręgu. Kiedy w lipcu 1944 na te tereny wkroczyła Armia Czerwona, nie miał rozterek walczyć dalej, czy nie - jak nikt inny znał naturę komuny i wiedział, że dla żołnierzy podziemia niepodległościowego zna ona tylko jeden los: więzienie, deportacja, śmierć. Rybnika partyzanckie szczęście opuściło 19 kwietnia 1946 roku. Aresztowany został na leśnej drodze przez oddział wojska udający grupę NSZ. Urządzono mu pokazowy proces, skazano na karę śmierci, a ciało pogrzebano w nieznanym miejscu. Jeszcze przed śmiercią napisał wstrząsający list do syna, który dziś możemy odczytać jako przesłanie do nas wszystkich. O pułkowniku Rybniku Białystok pamięta. Dedykowano mu ulicę, ma symboliczną mogiłę. Teraz młodzi historycy z IPN przygotowują jego monografię.