Przenośna ojczyzna Reicha-Ranickiego

Wybitny intelektualista, samouk, guru czytelników, postrach i nadzieja pisarzy. Człowiek przekorny i nieprzewidywalny. Kiedy w 1958 roku Marcel Reich-Ranicki przeniósł się z Polski do Niemiec i zaczął publikować na łamach "Die Zeit", powiedziano mu, że ma złe nazwisko - nikt go nie zapamięta ani nie wymówi. Dziś wszyscy wypowiadają je bezbłędnie. Jest jednym z najbardziej znanych ludzi w Niemczech, nazywanym "papieżem krytyki literackiej". Ten mężczyzna o nieatrakcyjnym wyglądzie, który źle wymawia "s", a "r" - przesadnie, gestykuluje ponad miarę, krzyczy, bywa apodyktyczny i arogancki, od 13 lat przyciąga przed ekrany telewizorów ogromną widownią. Sprawił, że ludzie chcą oglądać - niebywałe! - cztery "gadające głowy" rozmawiające o książkach. Jadwiga Wolska wykorzystuje przygotowania do emisji tego programu, by pokazać postać Raicha-Ranickiego. Buduje jego portret z wypowiedzi jego współpracowników, znajomych i bliskich, fragmentów jego książki "Moje życie", a przede wszystkim - w rozmowie z bohaterem dokumentu. Kiedyś mówił o sobie, że jest pół Polakiem, pół Niemcem i całym Żydem. Teraz temu zaprzecza. Nie ma ojczyzny w sensie jakiejś ziemi. Heine powiedział, że kiedy płonęła świątynia w Jerozolimie, Żydzi ratowali tylko Torę. Potem, kiedy rozpierzchli się po świecie, uczynili z Bilblii swoją prznośną ojczyznę. Dla Reicha-Ranickiego taką przenośną ojczyzną jest literatura niemiecka. I muzyka. Marcel Reich urodził się we Włocławku w 1920 roku. Matka kochała kulturę niemiecką. Pod jej wpływem pokochał zwłaszcza literaturę niemiecką i Berlin, do którego jego rodzina się przeniosła. Kiedy Hitler zaczął rozparwiać się z Żydami, wrócili do Polski. W czasie wojny wraz z całą rodziną i młodziutką żoną trafił do warszawskiego getta. Ocaleli oboje dzięki pomocy Polaków. Jeszcze w czasie wojny przyjął propozycję pracy w służbie wywiadowczej.