Przygody barona Munchausena

(THE ADVENTURES OF BARON MUNCHAUSEN) Film fantasy, 121 min, Wielka Brytania/Niemcy 1988 Reżyseria: Terry Gilliam Scenariusz: Charles McKeown, Terry Gilliam Aktorzy: John Neville, Sarah Polley, Eric Idle, Charles McKeown, Jack Purvis, Uma Thurman, Jonathan Pryce, Oliver Reed, Robin Williams i inni"Uczta dla oczu", "film prześliczny - czysta poezja" - pisali recenzenci o dokonanej przez Terry'ego Gilliama ekranizacji przygód barona Munchausena. Zrealizowana z rozmachem opowieść z udziałem międzynarodowych gwiazd i 8 tysięcy statystów, wyrafinowana plastycznie, pełna surrealistycznego humoru, a zarazem życiowej mądrości. Bogactwo wizualne filmu to zasługa tyleż pomysłów reżysera, co realizującego jego (i własne) wizje scenografa Dante Ferrettiego, zdobywcy 3 Oscarów, wieloletniego współpracownika Felliniego. Pod jego kierownictwem zbudowano 67 ogromnych dekoracji. On też znalazł miejsca na zdjęcia: średniowieczno - renesansowe miasteczko Belicte pod Saragossą, zniszczone podczas wojny domowej i nigdy nie odbudowane oraz plaże hiszpańskiej miejscowości Almeria. Sceny we wnętrzachpowstały w wytwórni Cinecitta. Tytułowy baron to postać autentyczna. Żyjący w latach 1720 - 97 Karl Friedrich Hieronymus von Munchausen, niemiecki oficer na żołdzie rosyjskim, walczył z Turkami, po czym osiadł w Hanowerze, gdzie zabawiał się opowiadaniem przy winie, w gronie przyjaciół, swoich wojennych i myśliwskich przygód. Ich całkowite nieprawdopodobieństwo, przeplatane ironicznymi obserwacjami, zyskało mu wielką popularność, stał się bohaterem ludowej legendy. Przyjaciel gawędziarza fantasty, Rudolf Erich Raspe, który zbiegł do Anglii, spisał i wydał w 1785 r. angielską wersję przygód barona. W rok późniejpoeta Gottfried Burger ogłosił przerobiony i poszerzony przekład niemiecki. Akcja filmu rozpoczyna się w bliżej nieokreślonym europejskim mieście obleganym przez Turków. Przeważające siły wrogastale nacierają, miasto obraca się w rumowisko. W gruzach teatru, przy akompaniamencie armatniej kanonady, trupa aktorska Henry'ego Salta wystawia "Przygody barona Munchausena". Mieszkańcy miasta czekają z rezygnacją na śmierć, wypełniając sobie ostatnie godziny oglądaniem widowiska. W trakcie spektaklu na scenie nieoczekiwanie pojawia się prawdziwy bohater sztuki i namawia gorąco widzów, aby nie upadali na duchu i stanęli do walki. Dla zachęty przytacza parę własnych przygód - m.in. opowiada o pobyciena dworze okrutnego sułtana, z którym założył się o własną głowę, że dostarczy mu w godzinę butelkę najprzedniejszego wina - dowodząc, że nawet w ostatniej sekundzie może przyjść ratunek. Ludzie nie chcą go jednak słuchać. Słowom barona daje wiarę jedynie 10 - letnia córeczka szefa trupy aktorskiej, Sally. Baron nakazuje uszyć z bielizny aktorek wielką czaszę balonu i wraz z dziewczynką wyrusza na poszukiwanie swych czterech towarzyszy, obdarzonych nadprzyrodzonymi zdolnościami: Albrecht jest najsilniejszy na świecie, Berthold mknie niczym wiatr, Adolphus widzi dalej niż luneta, a Gustavus ma w płucach siłę huraganu. Przy ich pomocy - zapewnia baron - bez trudu uda się odeprzeć turecki atak. Poszukując współtowarzyszy on i Sally przeżywają dziesiątki przygód: docierają na Księżyc i do podziemnego królestwa Wulkana, wpadają do brzucha wielkiej ryby, skąd baron wydobywa się drażniąc morskiego potwora tabaką, później wyciąga się sam za włosy z morskiej głębiny, lata nad Turkami na armatniej kuli itd. Kiedy wreszcie odnajduje dawnych kompanów, okazuje się, że są starzy i zmęczeni i nie w głowie im przygody. Trzeba będzie całej siły perswazji barona i usilnych nalegań małej Sally, niespokojnej o los bliskich, by jeszcze raz zdecydowali się podjąć trud.