Rok spokojnego słońca

Rok 1946, małe miasteczko w okolicach Zielonej Góry. Czterdziestoletnia Emilia mieszka ze schorowana matką w zniszczonym domu po wysiedlonych Niemcach. Ich najbliższą sąsiadką jest prostytutka Stella. Kobiety żyją w biedzie, Emilia stara się poprawić sytuację materialną, piekąc ciasteczka, które następnie sprzedaje w jedynej miejscowej piekarni. W wolnych chwilach oddaje się swojej pasji - maluje na kawałkach tektury słoneczne pejzaże. Właśnie w trakcie malowania jednego z obrazków spotyka ją Norman - niemłody już żołnierz pracujący w amerykańskiej komisji poszukującej grobów zamordowanych przez Niemców lotników alianckich. Kobieta fascynuje Normana od pierwszego spojrzenia. Wzajemne zainteresowanie i powstające stopniowo uczucie utrudnia bariera językowa. Ani gesty, ani posługiwanie się słownikiem, ani pomoc tłumaczy nie są w stanie przełamać jej do końca. Mimo to Norman staje się stałym gościem w domu obu kobiet, pomagając im w miarę swoich możliwości. Mogiły lotników zostają odnalezione i komisja powoli kończy swoją pracę. Norman świadomie zostaje w Polsce dłużej, nie ma do kogo wracać, jest bardzo samotny. Wie, że spotkanie Emilii to być może ostatnia szansa przeżycia głębokiego uczucia. Stara się więc nakłonić ją, by wraz z nim i matką wyjechała do Stanów Zjednoczonych. Kobieta waha się, szuka rady u księdza. Ten zaprasza ją i Amerykanina do klasztoru, gdzie jedna z sióstr zna język angielski. W końcu Emilia decyduje się wraz z matką przejść przez "zieloną granicę". Ma im w tym pomóc niejaki Adzio. Tymczasem matka, zdając sobie sprawę z tego, że nie przetrzyma trudów podróży, w tajemnicy przed córką świadomie doprowadza się do ciężkiego przeziębienia. Wkrótce umiera. Emilia postanawia na miejsce matki zabrać ze sobą Stellę, która od dawna marzy o wyjeździe z miasteczka. Tymczasem Adzio twierdzi, że zapłacono mu tylko za jedną osobę. Zrozpaczona Emilia oddaje sąsiadce swoje miejsce. Norman wyjeżdża z Polski. Po latach Emilia będąca pensjonariuszką domu opieki społecznej dowiaduje się, że otrzymała spadek z Ameryki. Decyduje się ruszyć w podróż. Jest już jednak zbyt stara, nie jest nawet w stanie podnieść swojej walizki. "Cała przedstawiona w filmie powojenna rzeczywistość jest rzeczywistością świata granicznego, w którym wojenny porządek runął w gruzy, a to, co się z niego wyłania, jest jeszcze nieznane, tajemnicze, obce. Wszyscy bohaterowie opowiadania są zrujnowani materialnie i psychicznie przez wojenne doświadczenia i nie są w stanie odczuć smaku odzyskanej wolności" - pisano o filmie Zanussiego w jednej z recenzji. Wśród osób, które los rzucił do miasteczka, brak jakichkolwiek więzi społecznych, ich egzystencja nastawiona jest jedynie na przetrwanie. W tym świecie pełnym wzajemnej niechęci, podejrzliwości, kiełkujące uczucie Normana i Emilii z góry skazane jest na klęskę, a bohaterowie nie są w stanie pokonać swej samotności. Film fabularny, 105 min, Polska 1985 Scenariusz i reżyseria: Krzysztof Zanussi Występują: Maja Komorowska, Scott Wilson, Hanna Skarżanka, Ewa Dałkowska, Vadim Glovna, Daniel Webb, Zbigniew Zapasiewicz, Tadeusz Bradecki, Jerzy Nowak, Jerzy Stuhr, Halina Słonicka, Wiesław Michnikowski, Mirosław Gawęda, Halina Łabonarska, Zofia Rysiówna