Serafina

"To film pokorny" - tak określił "Serafinę"jej dystrybutor Michel Saint - Jean. Reżyser Martin Provost w jednym z wywiadów przyznał, że to "najpiękniejszy komplement". Słowom Saint - Jeana trudno nie przyznać racji. Na tle współczesnej produkcji filmowej, zwłaszcza tej rodem z Hollywood, "Serafina" zdumiewa prostotą formy i skromnością środków wyrazu. Rytm narracji jest tu powolny i spokojny, montaż klasyczny, muzyka pozbawiona komercyjnie chwytliwych motywów, reżyseria niemal niedostrzegalna, zdjęcia dalekie od efekciarstwa i dzięki temu przekonująco ukazujące wizualny kształt i koloryt miejsc i czasów, w których toczy się akcja. Scenariusz także mówi wiele o rodzaju wrażliwości jego twórców, dla których ważniejsze od efektownych dialogów i dynamizowania intrygi, było wykreowanie unikatowego nastroju, towarzyszącego poznawaniu tajemnic ludzkiej duszy. Można wręcz odnieść wrażenie, że fabułę opowiada się tu z punktu widzenia tytułowej bohaterki, prostej francuskiej wieśniaczki, żyjącej na przełomie XIX i XX wieku, o której świat dawno zapomniałby, gdyby nie jej wielki talent malarski i gdyby nie odkrywca tegoż - niemiecki kolekcjoner, marszand i krytyk sztuki Wilhelm Uhde. Dzięki niemu Seraphine Louis (1854 - 1942) uchodzi dziś za jedną z najciekawszych i najoryginalniejszych malarek - prymitywistek, stawianych na równi z największymi, w tym Henri Rousseau zwanym "Celnikiem" (również odkryty przez Uhdego) i naszym Nikiforem Krynickim. W roli Serafiny wybitną kreację stworzyła Yolande Moreau ("Amelia", "Nie ma róży bez kolców"), a z równie dobrym skutkiem partneruje jej Niemiec Ulrich Tukur ("Życie na podsłuchu", "Biała wstążka") jako Uhde. Wielką zaletą filmu są również zdjęcia, dyskretnie, ale zarazem bardzo sugestywnie podkreślające więź głównej bohaterki z naturą oraz pasję tworzenia, będącą w przypadku Serafiny zarówno aktem radosnego egzystencjalnego spełnienia, jak i misterium religijnym, gdzie uchwycenie granicy między żarliwą modlitwą, a dewocyjnym szaleństwem jest wyjątkowo trudne. Senslis, rok 1914. Do domu, w którym jako posługaczka pracuje Serafina, przyjeżdża niemiecki znawca sztuki Wilhelm Uhde. Pragnie odpocząć od paryskiego zgiełku i spokojnie przygotować artykuł o malarstwie młodego, obiecującego twórcy nazwiskiem Pablo Picasso. Podczas wizyty w jednym z miejscowych salonów przypadkowo znajduje namalowany na zwykłej desce obrazek, przedstawiający jabłka. Zdumiony, niewidocznym dla laika, plastycznym wyrafinowaniem dziełka, pyta gospodarzy, kto je namalował. Okazuje się, że autorką niezwyklej "martwej natury" jest... służąca Uhdego, Serafina, blisko pięćdziesięcioletnia, zaniedbana kobiecina, ciesząca się w okolicy wątpliwą sławą dziwaczki i maniaczki religijnej (twierdzi, że do twórczości namówił ją osobiście anioł stróż). Zdziwiony Niemiec wkrótce odkrywa, iż Serafina nie tylko maluje, lecz także sama wytwarza farby, używając do tego m.in. soku z lokalnych roślin, płynnego wosku z kościelnych świec oraz zwierzęcej krwi, podkradanej u rzeźnika. Po obejrzeniu kolejnych prac służącej, Uhde pozbywa się resztek wątpliwości - los zesłał mu kolejnego malarskiego geniusza, którego twórczość powinna jak najszybciej zagościć na artystycznych salonach. "Serafina Martina Provosta stała się w roku 2008 wielkim filmowym wydarzeniem we Francji. Uhonorowano ją aż siedmioma Cezarami, w tym dla najlepszego filmu, najlepszej aktorki pierwszoplanowej i za najlepsze zdjęcia. (SERAPHINE) Dramat, 125 min, FrancjaBelgia, 2008 Reżyseria: Martin Provost Scenariusz: Martin Provost, Marc Abdenlour Zdjęcia: Laurent Brunet Muzyka: Michael Galasso Aktorzy: Yolande Moreau, Ulrich Tukur, Anne Bennent, Genevieve Mnich, Adelaide Leroux, Nico Rogner, Francoise Lebrun, Helene Hardouin, Sergi Lariviere i inni