Straż przyboczna

"Straż przyboczna", nazywana najbardziej tragicznym obrazem Akiry Kurosawy, jest historią ronina Sanjuro, który przybywa do wioski sterroryzowanej przez dwie zwalczające się bandy. Sanjuro nie jest już walczącym o honor rycerzem - świat wielkich samurajów, na śmierć i życie wiernych swoim panom, odszedł w przeszłość. Dziś skośnoocy wojownicy są tylko "mieczami do wynajęcia", walczącymi o miskę ryżu dla siebie i swojej rodziny. Taki też jest Sanjuro, który dla zysku proponuje swoje samurajskie umiejętności obu bandom, choć w rzeczywistości wcale nie zamierza walczyć. Prowadzi wyrafinowaną grę: podburza przeciwko sobie wrogie gangi i spokojnie czeka, aż nawzajem się pozabijają. Choć bierze pieniądze, nie rezygnuje z własnej etyki - nie chce dopuścić, aby jego kunszt bojowy stał się narzędziem którejś ze stron. Woli pozostać milczącym świadkiem dopełnienia się losów wsi, która w obrazie Kurosawy symbolizuje świat. O ile w "Siedmiu samurajach" czy w "Tronie we krwi" Kurosawa trzymał się jeszcze reguł rycerskiego eposu, w którym zło zostaje ukarane, a dobro ostatecznie zawsze zwycięża, "Straż przyboczna" jest już - mimo historycznego kostiumu - obrazem na wskroś współczesnym. "Jakkolwiek akcja toczy się w XIX wieku, jest wiele podobieństw ze współczesnością: świat jest podzielony na przeciwstawne obozy, a gdy dochodzi do starcia między nimi, nie przeżywa nikt, zostają tylko ruiny" - mówił podczas konferencji prasowej na festiwalu w Wenecji odtwórca głównej roli, ulubiony aktor Kurosawy, Toshirô Mifune. Pesymistyczna wymowa filmu, mistrzowsko poprowadzonego pod względem gry aktorskiej, montażu, ścieżki dźwiękowej czy wykorzystania ekranu panoramicznego, stała się zresztą inspiracją dla wielu późniejszych twórców.