Struktura kryształu

Refleksyjny dyskurs moralny o wyborze postaw życiowych, ukazany poprzez konfrontację dwóch naukowców, dawnych kolegów z uczelni. Młode małżeństwo, Jan i Anna mieszkają na wsi. Jan, utalentowany fizyk, pracuje jako meteorolog. Anna jest nauczycielką w miejscowej szkole. Żyją bardzo skromnie, w ciszy i spokoju, odizolowani od świata. Pewnego dnia odwiedza ich Marek, kolega Jana ze studiów. Jednakowo uzdolnieni Jan i Marek wybrali zupełnie inne drogi. Marek wrócił właśnie z zagranicznego stypendium i zaczyna błyskotliwą karierę naukową. Jan wybrał życie w wiejskiej samotni. Wizyta Marka okazuje się nie całkiem bezinteresowna. Przyjechał na prośbę profesora, aby nakłonić Jana do powrotu na uczelnię i podjęcia pracy naukowej. Wśród codziennych rozmów i dyskusji okazuje się, że dawni przyjaciele zupełnie inaczej pojmują życiową aktywność i społeczną przydatność. W okresie niezwykle gorzkim i trudnym dla publiczności inteligenckiej Zanussi powołuje właśnie tę publiczność jako głównego adresata swojego filmu i wciąga ją w dialog dwóch postaw wobec życia, społeczeństwa, pracy. Zanussi nie sugeruje, który z wyborów jest dobry, który zły. Nie istnieje możliwość jednoznacznego wyboru; świat jest o wiele bardziej skomplikowany niż mówiły o tym wcześniejsze filmy podporządkowane doraźnym funkcjom propagandowym, dydaktycznym, rozrywce.