Testament von Olszewskiego

Warmątowice - wieś około 8 km od Legnicy. Miejscowość związna z jednym z najbardziej niezwykłych i zupełnie nieznanych epizodów historyczno - literackich. Majątek warmątowicki należał od 1812 roku do zniemczonej rodziny von Olszewskich. Jej potomek Alfred Olszewski pod wpływem lektury Henryka Sienkiewicza "Krzyżacy" zaczął poszukiwać swoich polskich korzeni. Nadał dzieciom słowiańskie imiona Bolesław i Draga, przeszedł na katolicyzm, nauczył się polskiego. W testamencie uzależnił dziedziczenie majątku przez syna i córkę od spełnienia warunków skazujących ich na faktyczną repolonizację. W przeciwnym razie miał on przejść w ręce Henryka Sienkiewicza i jego spadkobierców. Pisarz odmówił przyjęcia legatu, uznając za niezgodne z sumieniem i duchem polskiej kultury zmuszanie do zmiany wyznania i narodowości, choćby nawet presją psychiczną. Zachował się w tej sprawie list otwarty pisarza, sprawę opisywała prasa. Syn Alfreda von Olszewskiego zmarł bezpotomnie, córka, odmawiając spełnienia woli ojca, pozostała dziedziczką majątku. Od 1945 r. był on we władaniu znanej na Śląsku rodziny Zedlitzów, po mężu Dragi Olszewskiej. Obecnie właścicielem warmątowickiego pałacu, parku i przyległych doń gruntów są państwo Jadwiga i Jarosław Rabkowcy. Podnieśli oni zabytkowe obiekty ze stanu kompletnej dewastacji. Odnowili też grobowiec von Olszewskich w pobliskim Kościelcu.