Ucieczka

Dyplomowy film absolwenta Wydziału Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego spotkał się z dużym zainteresowaniem krytyki, która wróżyła wówczas Tomaszowi Szadkowskiemu błyskotliwą karierę. Autor, wcześniej twórca dokumentów traktujących o sprawach tzw. trudnej młodzieży, podejmuje te problemy także w "Ucieczce", uhonorowanej nagrodą za debiut reżyserski w kategorii filmu telewizyjnego oraz nagrodą za zdjęcia na FPFF w Gdyni w 1986 r. Ponadto odtwórcy głównych ról: Adrianna Biedrzyńska i Zbigniew Zamachowski otrzymali wyróżnienia aktorskie na przeglądzie Młode Kino Polskie. Obraz Szadkowskiego zwraca uwagę niebanalnym potraktowaniem tematu, sensacyjną akcją, dynamicznym montażem. Jego atutem jest również głębokie osadzenie w polskich realiach połowy lat 80. Nie przeszkodziło to krytykom dopatrywać się w filmie licznych analogii do słynnego "Lotu nad kukułczym gniazdem" Milosa Formana. Tak jak tam, dwoje bohaterów "Ucieczki" to osoby zepchnięte na margines, nie pasujące do otaczającego je świata, nie umiejące się z nim pogodzić. Pewna siebie, odważna nastolatka, która weszła w konflikt z prawem i trafiła do zakładu poprawczego, chce się stamtąd wydostać, symulując chorobę umysłową. Zostaje przewieziona pod milicyjną eskortą i w kajdankach do szpitala psychiatrycznego na badania. Na pobliskim boisku grupka pensjonariuszy zakładu zamkniętego kopie piłkę. Jeden z nich, młody chłopak w kurtce khaki i wełnianej czapce nasuniętej na czoło, z uwagą przygląda się karetce pogotowia i siedzącej w niej dziewczynie. Wykorzystując nieuwagę strażników, dziewczyna zwabia chłopaka do samochodu, a następnie nakazuje mu siąść za kierownicą i staranować bramę zakładu. Tak zaczyna się tytułowa ucieczka obojga. Początkowo przypadkowy wspólnik jest tylko bezwolnym i posłusznym narzędziem w rękach dziewczyny. Z czasem okazuje się, że wcale nie jest takim "czubkiem", jak sądziła. Udaje niemowę, ale sprowokowany przez dziewczynę przypadkiem się odzywa. To ona jednak kieruje ucieczką. Żeby zdobyć trochę pieniędzy, sprzedaje właścicielowi warsztatu samochodowego skradzionego malucha. Stara się też dotrzeć do swego chłopaka w nadziei, że ten jej pomoże, ale czeka ją gorzkie rozczarowanie. Ukochany, zwabiony sporą gotówką, związał się z nie najmłodszą właścicielką motelu. Zrozumiawszy, że może liczyć tylko na siebie, dziewczyna postanawia odstawić swego nieco kłopotliwego współtowarzysza podróży do jego rodzinnego domu. Ale niedobry to dom: nadopiekuńcza, despotyczna, pozbawiona odrobiny tolerancji matka i wyzuty z subtelniejszych uczuć ojciec. Nic więc dziwnego, że wrażliwy chłopak nie chce tam zostać i dołącza do dziewczyny. Odtąd są razem już nie z konieczności, ale z wyboru. Nie dane im jednak będzie zaznać szczęścia.