Urga

"Od lat marzyłem o scenariuszu, który miałby oddech, przestrzeń, odpowiadającą możliwościom kina. Chciałem, wychodząc od bardzo prostego tematu, nakręcić film, który ewokowałby nieograniczoną przestrzeń. Do Mongolii przybyłem po raz pierwszy w życiu dopiero na dziesięć dni przed rozpoczęciem zdjęć, z paroma pomysłami i wyobrażeniami, ukształtowanymi po obejrzeniu dwóch kaset wideo nakręconych przez przyjaciół i zatraciłem się bez reszty w egzotycznej urodzie tego kraju, w bezkresnym stepie" - mówił reżyser Nikita Michałkow o "Urdze" uhonorowanej Złotym Lwem na festiwalu w Wenecji w 1991 r. Ten najlepszy stylista rosyjskiego kina zwany tam drugim Fellinim, mistrz intymnych nastrojów i subtelnych portretów psychologicznych, twórca "Niewolnicy miłości", "Niedokończonego utworu na pianolę", "Pięciu wieczorów", "Kilku dni z życia Obłomowa", "Oczu czarnych" i nagrodzonych Oscarem "Spalonych słońcem", podjął tutaj temat szczególnie oryginalny: życie mieszkańców mongolskich stepów z pogranicza chińsko - mongolskiego, dziewiczych terenów, na które coraz brutalniej wdziera się zachodnia cywilizacja, wypierając dawną kulturę azjatyckich plemion. Bohaterem filmu jest mongolski pasterz Gombo, żyjący z rodziną w jurcie na stepie. Pewnego dnia pojawia się tam Rosjanin Siergiej, zatrudniony na kontrakcie u Chińczyków przy budowie drogi. Jego ciężarówka utknęła w rzece, uniemożliwiając dalszą podróż. Gombo ofiaruje mu gościnę i choć przybysz zna tylko parę słów po mongolsku, serdeczność gospodarzy i mocny alkohol ułatwiają szybkie porozumienie. Niebawem obaj mężczyźni zaprzyjaźniają się mimo dzielących ich różnic. Gdy Siergiejowi udaje się naprawić ciężarówkę, wraca do miasta, zabierając ze sobą Gombo, który ma tam dokonać ważnego zakupu: nabyć - zgodnie z życzeniem swej żony, Pagmy - prezerwatywy. Chińskie prawo zezwala bowiem wyjątkowo, i to tylko Mongołom zamieszkałym na terytorium Chin, na posiadanie trojga dzieci. Gombo pragnie czwartego potomka, ale żona sprzeciwia się łamaniu prawa. Uparty Mongoł dezerteruje jednak z apteki, kupuje natomiast rower i telewizor i z tymi nabytkami rusza do domu. Tajemniczo brzmiący tytuł oznacza lasso na długim kiju, którym mongolscy pasterze chwytają z konia zwierzęta. Przyozdabia je czerwona wstążka. Ale wbita w ziemię urga oznacza miejsce, gdzie uprawia się miłość. Wędrowiec, który dostrzeże czerwoną wstążkę, oddali się, by nie przeszkadzać zakochanym, bo tak nakazuje stepowy obyczaj. Step gra zresztą w "Urdze" szczególną rolę: jest rdzeniem filmu, zniewalającym niezmierzoną przestrzenią i surowym pięknem, które znakomicie oddają zdjęcia ukraińskiego operatora Willena Kałuty. Na niepowtarzalną atmosferę filmu wpływają też wykonawcy: role Gombo i jego rodziny zagrali aktorzy niezawodowi, zaangażowani wprost ze stepowej jurty, z całą ich prostotą i naiwnością. Film obyczajowy, 114 min, Francja/Rosja 1991 Scenariusz: Nikita Michałkow i Rustam Ibragimbekow Zdjęcia: Willenn Kałuta Muzyka: Eduard Artemiew Reżyseria: Nikita Michałkow Występują: Bayaertu, Badema, Władimir Gostiuchin, Łarisa Kuzniecowa, Jon Bochinski, Bao Yongyan, Wurinile, Wang Zhiyong i inni