Weiser

"To film o próbie docierania do czegoś, czego nie możemy złapać, co wciążwymyka się nam. Istnieje w nas i wokół nas rzeczywistość, którą czujemy, ale której nie umiemy opisać ani zrozumieć. I nie pomoże rozum ani komputery" - mówił w czasie realizacji "Weisera" reżyser Wojciech Marczewski. Gdy film wszedł na ekrany, stało się jasne, że tym nieuchwytnym "czymś" jest okresdzieciństwa, a właściwie jego zagadkowa, zagnieżdżona gdzieś w podświadomości, obecność w życiu dorosłego człowieka. Bohater "Weisera"przekroczył już"smugę cienia". Jego myśli niezbyt ochoczo wybiegają w przyszłość, wolą raczej wracaćdo przeszłości, tym bardziej że kryje się tam wciąż nierozwiązana tajemnica. W miarę rozwoju filmowej akcji rozwikłanie tragicznej zagadki z dzieciństwa staje się dla bohatera obsesją. Kanwą scenariusza "Weisera" jest debiutancka powieść Pawła Huelle "Weiser Dawidek", którą w latach osiemdziesiątych okrzyknięto książką dziesięciolecia. Film znacznie różni się od literackiego pierwowzoru. Miejsce fabuły zostało przeniesione z Wybrzeża na Śląsk (Wałbrzych i okolice). Głównym bohaterem jest zbliżający się do pięćdziesiątki mężczyzna, zajmujący się czyszczeniem starych płyt i wydawaniem ich na CD. Paweł Heller dopiero co wrócił z Niemiec do Polski i otwiera własne studio. Wkrótce dołącza do niego niemiecka przyjaciółka Juliana. Niespodziewane spotkanie z Szymkiem, kolegą z lat szkolnych, przywołuje wspomnienie dziwnego zdarzenia jeszcze z lat sześćdziesiątych. Rzecz miała miejsce w czasie upalnych wakacji. Dwunastoletni Paweł wraz z Szymkiem i Piotrem zwrócili wówczas uwagę na pewną dziewczynkę imieniem Elka i jej tajemniczego, milczącego towarzysza, Dawida Weisera. Chłopiec ten miał opinię odmieńca. Jako Żyd nie chodził z innymi na religię, poza Elką nie miał przyjaciół. Posiadał za to niezwykłe umiejętności, igrał ze śmiercią, lewitował, fascynował się wybuchami. Po pewnym czasie Paweł, Szymek i Piotr zostali przez Elkę i Dawidka dopuszczeni do "paczki". Okazało się, że ulubioną zabawą"odmieńca" i dziewczynki jest wywoływanie coraz większych eksplozji. Po jednej z nich Dawid i Elka zniknęli. Dziewczynkę (nieprzytomną) udało się odnaleźć. Po Weiserze wszelki ślad zaginął. Po z górą trzydziestu latach Paweł postanawia rozwikłać zagadkę zniknięcia Dawida. Kontaktuje się z dawnymi znajomymi, stopniowo traci zainteresowanie swoją pracą i Julianą. Zaczyna obsesyjnie wierzyć, że rozszyfrowanie tajemnicy Dawida pomoże mu nadać sens własnemu życiu i wewnętrznie pogodzić się z sobą. Krytyka podkreślała precyzyjną konstrukcję i estetyczne wyrafinowanie "Weisera". Zwracano też uwagę na jego wieloznaczność, otwierającą różne ścieżki interpretacji. Film Marczewskiego w równej mierze daje się bowiem odczytać jako opowieść o przyjaźni i lojalności, o poczuciu wspólnoty i wtajemniczenia, a także o tym"jak smakuje zakazany owoc i jak traci się niewinność". Reżyser zresztą celowo postawił na poezję i niedomówienie. Nie jest istotne, czy Paweł wyjaśni zagadkę żydowskiego kolegi z dzieciństwa. Ważne jest natomiast, że dotknie tajemnicy. Poczuje obecność rozpościerającej się poza granicą zmysłów krainy metafizyki. Kto wie, może Dawid czeka na niego właśnie tam?Film psychologiczny, 97 min, Polska/Niemcy/Szwajcaria/Dania 2000Scenariusz i reżyseria: Wojciech MarczewskiZdjęcia: Krzysztof PtakMuzyka: Zbigniew PreisnerAktorzy: Marek Kondrat, Krystyna Janda, Juliane Kehler, Teresa Marczewska, Zbigniew Zamachowski, Krzysztof Globisz, Michael Mendl, Mariusz Benoit, Marian Opania, Piotr Fronczewski, Teresa Budzisz - Krzyżanowska, Magdalena Cielecka, Olga Frycz, Andrzej Basiukiewicz, Maciej Jaszczuk, Rafał Bednarz i inni