Z wyciągniętymi rękami

W bloku komunistycznym w swych dążeniach do niezależności przewodziły Węgry i Polska, choć ich historia ułożyła się zupełnie inaczej. Polacy stopniowo, konsekwentnie i - co najważniejsze - skutecznie "rozmontowywali"komunizm, natomiast Węgrzy zostali zdruzgotani przy pierwszym swoim zrywie, w październiku 1956 roku. To doświadczenie, tak jak dla Polski Powstanie Warszawskie, stało się dla Węgrów ogólnonarodową traumą. Gdy wolny świat z niedowierzaniem śledził rozwój wydarzeń w Budapeszcie, Polacy byli już związani z Węgrami wspólnym działaniem. Poznański Czerwiec stał się zaczynem, choć nie bezpośrednią przyczyną, wydarzeń na Węgrzech; manifestacja pod pomnikiem Bema w Budapeszcie wspierała polski Październik, a wiece w Polsce - deklaracje niepodległości Węgrów. Na wzajemne relacje obu narodów, poza wspólną dolą pod sowieckim reżimem, miała też wpływ nieodległa historia i wspólni bohaterowie. W powstaniu 1847 roku o wolność Węgier walczyli również Polacy, którzy ściągali głównie z Galicji i wstępowali w szeregi powstańców jako ochotnicy. Istniał legion polski pod dowództwem gen. Józefa Wysockiego. Do wojska przyjęto również generałów Józefa Bema i Henryka Dembińskiego. Historia powtórzyła się również w 1956 roku: klęskę powstania 1956 roku przesądziła, tak jak przed wiekiem, geopolityka. Ostatecznie o klęsce powstańców węgierskich w 1847 roku zadecydowała postawa Rosji. Car Mikołaj I obawiał się, że gdy Węgry zwyciężą, upadnie autorytet Habsburgów. Wtedy Niemcy zjednoczyłyby się pod berłem pruskim, co dawałoby Rosji groźnego sąsiada. Prusy zachwiałyby równowagę w tej części Europy i mogłyby zająć pozycjęhegemona. Car zdecydował się więc pomóc Austrii w tłumieniu powstania. Sto lat później konflikt wokół Kanału Sueskiego przysłonił hekatombę Węgier, a interesy geopolityczne wzięły górę nad prawem narodów do wolności.