Zabić drozda

Miasteczko Maycomb w Alabamie, rok 1932. Po śmierci żony prawnik Atticus Finch (Gregory Peck) samotnie wychowuje dwoje dzieci: syna Jema (Phillip Alford) i młodszą od niego, sześcioletnią Jem (Mary Badham), zwaną Scout. Ojciec usilnie zabiega o to, aby oboje wyrośli na prawych, rozsądnych ludzi. Pewnego dnia ciesząca się w okolicy wątpliwą opinią Mayella Violet Ewell (Collin Wilcox), biała młoda kobieta z ubogiej rodziny, oskarża młodego Murzyna Toma Robinsona (Brock Peters) o gwałt. Lokalna społeczność jest przekonana o winie oskarżonego - czarny mężczyzna zaatakował bowiem białą kobietę, fakty mówią więc same za siebie. Podczas wstępnego przesłuchania sędzia Taylor (Paul Fix) prosi Atticusa Fincha, aby z urzędu podjął się obrony oskarżonego. Wierny ideałom prawnik przyjmuje sprawę. W trosce o bezpieczeństwo Robinsona rozprawa zostaje przeniesiona do pobliskiego Abbottsville. Nie zniechęca to jednak ludzi, którzy zaślepieni zemstą i uprzedzeniami, postanawiają dokonać linczu. Szeryf Heck Tate (Frank Overton) informuje o tym Fincha. Prawnik siada na straży przed budynkiem aresztu. Zaskoczone jego postępowaniem dzieci dołączają do niego. „Zabić drozda”, wydana w 1960 roku, uhonorowana nagrodą Pulitzera, autobiograficzna powieść Harper Lee przez wielu czytelników jest uważana za jedną z najważniejszych lektur życia. Ankieta przeprowadzona w 1991 roku ujawniła, że dzieło Lee jest najczęściej - po Biblii - wskazywane jako to, które odmieniło czyjeś życie. Nic więc dziwnego, że ekranizacja książki wzbudziła ogromne zainteresowanie. Powstał jeden z najlepszych filmów w historii kina. Robert Mulligan („Romans z nieznajomym”, „Pocałuj mnie na do widzenia”, „Serce Klary”) i autor scenariusza Horton Foote („Pod czułą kontrolą”, „Myszy i ludzie”) z wielkim pietyzmem przenieśli książkę na ekran, starając się jak najwierniej oddać atmosferę Alabamy lat 30. Ich umiejętności doceniła nie tylko sama autorka, zachwycona tym, jak trafnie wyczarowali w filmie świat jej dzieciństwa, ale i członkowie Amerykańskiej Akademii Filmowej oraz jurorzy licznych festiwali. „Zabić drozda” otrzymał w sumie osiem nominacji do Oscara, z czego wygrał w trzech kategoriach, dla aktora pierwszoplanowego, dekoracje i scenariusz adaptowany. Ten klasyczny, czarno-biały obraz doskonale wpisywał się w klimat epoki, w nastroje demokratycznej odnowy i idealizmu początku lat 60. Jednoznacznie antyrasistowska wymowa, pochwała ludzkiej solidarności, praworządności i szlachetności, bardzo amerykański motyw samotnego obrońcy zasad moralnych, który nie waha się wystąpić przeciwko motłochowi, nadają temu dziełu nieco staroświecki, ale piękny rys. Z dzisiejszej perspektywy można zarzucić filmowi zbytni sentymentalizm, ale jest to wciąż wzorcowy dramat społeczny: doskonale zagrany (debiutował tu na wielkim ekranie m.in. Robert Duvall), świetnie nakręcony (za zdjęcia Russell Harlan otrzymał nominację do Oscara) i zilustrowany piękną muzyką Elmera Bernsteina (nominacja do Oscara i Złoty Glob). W rolę szlachetnego prawnika, broniącego młodego Murzyna niesłusznie oskarżonego o gwałt, fenomenalnie wcielił się Gregory Peck. Jego występ został nagrodzony Oscarem, Złotym Globem, nagrodą David di Donatello, nominacją do BAFTA. Za reżyserię Robert Mulligan został uhonorowany nominacją do Oscara, Złotego Globu i Złotej Palmy oraz nagrodą im. Gary’ego Coopera w Cannes.