Grzeszny żywot Franciszka Buły

Koniec lat trzydziestych. W robotniczym, śląskim osiedlu grupa elwrów (wagabundów) wystawia spektakl. Wilek Lizoń przedstawia wszystkich członków grupy i zapowiada najważniejszą część programu - historię gwiazdy zespołu Franciszka Buły. I tu Francik zaczyna snuć barwną opowieść o swym życiu. Jego pierwsze wspomnienia dotyczą dnia narodzin. Jako kilkuletnie dziecko wypytuje ojca, do czego służy granica. W szkole przeżywa niejedną bójkę i pierwszą miłość. Gdy nastaje kryzys, obserwuje strajki w kopalni, gdzie pracuje ojciec, uliczne demonstracje. Tragiczna śmierć ojca jeszcze bardziej pogarsza sytuację rodziny Bułów. W wieku piętnastu lat Francik zmuszony jest iść do pracy. Poznaje górnicze środowisko i przechodzi inicjację seksualną. W kopalni po raz pierwszy styka się z komunistami. Zaproszony przez nich na spotkanie z delegatem z Warszawy, zostaje aresztowany przez policję i wpisany do rejestru działaczy komunistycznych. Zamieszany w kradzież trafia na rok do więzienia. W tym czasie umiera jego matka. Po wyjściu na wolność Francik nie ma pracy ani mieszkania. W końcu trafia do biedaszybów i z podobnymi sobie wydobywa bezprawnie węgiel. Później wraz z grupą bezrobotnych trudni się przemytem mięsa. Któregoś dnia, siedząc w karczmie przy piwie, postanawiają zostać elwrami. Zbliża się wojna. Trupa Francika Buły postanawia zebrać pieniądze na zakup karabinu maszynowego. Śląsk to temat stale obecny w twórczości Janusza Kidawy, poświęcił mu wiele filmów krótkometrażowych i telewizyjnych. "Pejzaż horyzontalny" - jego debiut fabularny - także rozgrywał się na Śląsku. "Grzeszny żywot Franciszka Buły" ma charakter plebejskiej ballady. Podkreśla to czysta śląska gwara, śląski humor i żarty, lokalne motywy muzyczne oraz pełen dowcipu sposób narracji. Film zrealizowany został w naturalnych śląskich plenerach i wystąpiło w nim wielu aktorów niezawodowych, pięknie mówiących śląską gwarą. Na pytanie o źródła scenariusza Janusz Kidawa odpowiadał: "Atmosferę tego regionu zachowałem w pamięci z lat dziecinnych. Wiele interesujących szczegółów dorzucili starzyki - emerytowani górnicy i hutnicy - niezwykle ciekawe postacie. Wykorzystałem też wiele oryginalnych przedwojennych piosenek ludowych ze zbiorów Adolfa Dygacza i Piotra Dziemby. Podbudowy dla całej otoczki obyczajowej dostarczyła mi urocza nowela "Cholonek, czyli dobry Pan Bóg z gliny" - utwór Janoscha, zachodnioniemieckiego autora urodzonego na Śląsku". Film został nagrodzony Srebrnymi Lwami na festiwalu w Gdańsku w 1980 roku.