"Idea jest najważniejsza – architektoniczne pasje Andrzeja Wajdy". Premiera ostatniego filmu z udziałem Andrzeja Wajdy [ZDJĘCIA]

Film odkrywa nieznane oblicze Andrzeja Wajdy jako entuzjasty architektury, inspiratora odważnych zmian w przestrzeni publicznej Krakowa i propagatora w Polsce kultury Japonii i Dalekiego Wschodu.

Inspiracją dla dokumentu stało się spotkanie reżysera z architektem Krzysztofem Ingardenem w 1987 r. i będące jego efektem przyjaźń i wieloletnia kreatywna współpraca. Zaowocowały one powstaniem emblematycznych już dla nowoczesnego projektowania w Polsce budynków, ze względu na swą innowacyjną formę będących obiektami kontrowersji w czasach, gdy powstawały – Centrum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha projektu Araty Isozakiego i Pawilonu Wyspiańskiego zaprojektowanego przez Krzysztofa Ingardena.

Także nowsze wspólne realizacje – Pawilon Herbaciany, Szkoła Języka Japońskiego czy Galeria Europa-Daleki Wschód – stały się przestrzenią dyskusji dla toczącego się w ich wnętrzach międzykulturowego dialogu. Kolejne, różnorodne realizacje spaja jedna myśl: uruchomienia potencjału tkwiącego w Krakowie przez otwarcie miasta na świat, wytrącenie ze schematów i budowanych na tradycji przyzwyczajeń, wreszcie stworzenie przestrzeni ekspozycyjnych dla ukrytych w magazynach, niedostępnych dla mieszkańców skarbów kultury, takich jak niezrealizowane projekty witraży katedry wawelskiej autorstwa Stanisława Wyspiańskiego czy imponujące japońskie zbiory młodopolskiego kolekcjonera Feliksa „Mangghi” Jasieńskiego.

Krzysztof Ingarden mówi:

O architektonicznych fascynacjach Andrzeja mało kto wiedział. W 2012 roku zaczęliśmy z Andrzejem myśleć o zrobieniu filmu na ten temat - pierwszego kwietnia 2012 roku Andrzej napisał w liście: „Oto garść moich sugestii na temat filmu, o którym myślę z wielką radością. Tytuł : 25 lat w Krakowie. Rozmowy Entuzjasty z Architektem. Nie bierz tego na serio, na pewno znajdziemy coś właściwego jako tytuł naszej rozmowy, ale do rozmowy, jak do tanga, trzeba dwojga.” Musiało minąć kilka lat, podczas których Andrzej kończył film o Lechu Wałęsie, potem Powidoki, abyśmy wrócili to pomysłu. Pierwsze zdjęcia zaczęliśmy w Galerii Europa Daleki Wschód, 1 listopada 2015 roku. Nasze rozmowy skończyliśmy w lipcu 2016, w kościele franciszkanów. Trzy miesiące później Andrzej zmarł. Pozostał ten film o jego wielkiej pasji do architektury, myślę że ostatni dokument z udziałem Andrzeja.

Andrzej Wajda przez lata ważną część swej twórczej energii oddawał architekturze. Dokument jest próbą odwrócenia tej relacji – czyni architekturę materią dla filmu. Całość składa się na inny, nieznany dotąd portret wszechstronnego artysty, kreślony w równej mierze kredkami malarskiej wyobraźni i wpisywanymi w formę budynków narracjami, które podpowiadał mu jego kinematograficzny zmysł.

W związku z odejściem Andrzeja Wajdy w trakcie realizacji dokument stanął przed odpowiedzialnością przyjęcia roli jego pierwszego pośmiertnego portretu. Autorzy nie próbują jednak stawiać za jego pomocą pomnika, ani konstruować sentymentalnego wspomnienia. Przeciwnie, „Idea jest najważniejsza – architektoniczne pasje Andrzeja Wajdy” to pełna anegdot opowieść idąca tropem niespożytej, spontanicznej energii, z którą reżyser opowiada przed kamerą o swoich kolejnych architektonicznych wizjach. Film stanowi swoisty rewers tej samej twórczej pasji, która nie przestawiała zdumiewać na planach jego ostatnich obrazów i która sprawiała, że wciąż trudno nam uwierzyć w to, że nie zrealizuje już żadnego ze swoich pomysłów. Zostaną jednak idee utrwalone w dziełach budujących historię polskiego kina i wpisane w życie budynków. A idea, w co wierzył Wajda, jest najważniejsza.

Producent: Ingarden Atelier

Reżyseria: Jacek Link-Lenczowski

Scenariusz: Krzysztof Ingarden

Współpraca: Jacek Link-Lenczowski

Zdjęcia: Jan Ingarden, Maciej Mroziewski

Muzyka: Krzysztof Suchodolski