Nieznana Białoruś Odcinek 48 - Katyń. 70 lat później

Streszczenie odcinka

O filmie mówią jego autorzy. "W swoim filmie nie będziemy mogli przedstawić szczegółów siedemdziesięcioletniej historii sprawy katyńskiej. Chociaż nie można nie opowiedzieć maksymalnie szczegółowo, na ile to możliwe w ramach udzielonego nam czasu, o straszliwym kłamstwie na szczytach władzy Związku Radzieckiego, który już dawno potępił stalinizm, jak również w kręgach rządowych obecnej demokratycznej Rosji. Jednocześnie w centrum naszej uwagi nie będą same rozstrzelania polskich oficerów i osób cywilnych. O tym już dużo wiemy, więc same akty zagłady sprzed siedemdziesięciu lat dzisiaj nikogo nie zdziwią. Dla obecnego pokolenia budowniczych kapitalizmu jest to pradawna historia, o której nie ma czasumyśleć, gdy głowa jest zaprzątnięta niezliczoną ilością seriali. Postaramy się spojrzeć na całą sprawę od innej strony, zadać sobie inne pytania. Czy naprawdę wyrzekliśmy się swojej, nie tylko haniebnej, lecz także krwawej przeszłości? Dlaczego w takim razie w Rosji nagle objęto tajemnicą dużą część dokumentów katyńskich? Czy stały się dla nas historią te wydarzenia, które można by już pokrótce opisać w podręcznikach historii? Jednak nam się wydaje, że pozostawimy swoim potomnym przede wszystkim brudną historię zatajania tego, o czym świat po części wiedział, a czego się domyślał. Nie udało się Rosji uwolnić od swoich skaz. Jak zresztą i Białorusi. To odrębny aspekt sprawy. Tu pozostaje wiele pytań. Na przykład dlaczegonie została ujawniona lista zabitych w tym samym czasie mieszkańców Białorusi Zachodniej? Komu to było na rękę? Dlaczego niby przeprowadzono śledztwo w sprawie zbrodni ludobójstwa w Kuropatach, a potem nagle wszystko zostało utajone? I tu nie jest zrozumiałe, komu to było na rękę. Dlaczego na grobach rozstrzelanych w Trostiańcu urządzono prawdopodobnie największe w Europie śmietnisko i zwieziono przez te lata miliony ton śmieci? I dopiero teraz państwo zdecydowało się na postawienie pomnika, którego projekt opracowuje specjalna komisja. Choć dziwi fakt, iż ma to być pomnik tylko ofiar faszyzmu, natomiast o rozstrzelanych tu w tym samym czasie ofiarach NKWD jakoś zapomniano. Czy nie ma tam osób z listy katyńskiej? I dlaczego spośród dziesiątek białoruskich wsi spalonych w czasie wojny na memoriał wybrano jedną o nazwie Chatyń? Społeczeństwa, zarówno Rosji jak i Białorusi, dotychczas mylą te dwa miejsca. I trudno się dziwić. Zatem kto chce, komu zależy na tym, by mylono sprawę katyńską ze sprawą chatyńską? Tym nie mniej bez szczegółowego opowiadania o ludobójstwie w roku poprzedzającym wojnę raczej nie będzie można się obejść".