Sikorski proeuropejsko i krytycznie wobec PiS

Miejscami jego przemówienie wykraczało poza ramy przyznawane szefom dyplomacji i przypominało exposé szefa rządu.

W dziesięciogodzinnej debacie zadało pytania niemal stu posłów. W Sejmie zabrakło Lecha Kaczyńskiego. Po raz pierwszy po 1989 r. prezydent RP nie przyszedł do Sejmu, by przysłuchiwać się debacie nad exposé ministra spraw zagranicznych.

Inaczej niż poprzednicy Radosław Sikorski nie omawiał kolejno stosunków Polski z poszczególnymi państwami. Przedstawił pięć priorytetów na najbliższe lata i w ich kontekście omawiał relacje z innymi stolicami.

Kwestią nr 1 jest według Sikorskiego "Polska silna mocą solidarnej Unii Europejskiej". Opowiedział się za dalszym pogłębieniem integracji w ramach UE i zachowaniem jej budżetu na dotychczasowym poziomie. Zapowiedział również, że polski rząd będzie domagał się, by Polacy obejmowali więcej kierowniczych stanowisk w unijnych instytucjach.

Sikorski chce, by Unia prowadziła aktywniejszą politykę wschodnią. Ponieważ nie daje się przekonać Rosji do tych wartości, które wyznaje Europa, stosunki z Moskwą mają być pragmatyczne i oparte na wspólnych interesach. Celem Polski jest członkostwo Ukrainy w NATO i UE. "Będzie to spełnienie jagiellońskiego przesłania unii lubelskiej" - mówił.

Także w innych kwestiach Sikorski sięgał po historyczne analogie. Współpracę z Niemcami i państwami wyszehradzkimi uznał za kontynuację polityki, jaką polscy Piastowie prowadzili tysiąc lat temu.

Za drugi cel polskiej dyplomacji Sikorski uznał silną pozycję Polski w NATO oraz dostosowanie sojuszu do obecnych zagrożeń. Jego zdaniem konieczne jest też, by UE stała się gwarantem bezpieczeństwa Polski i innych członków. "Chcemy mieć dwie uzupełniające się polisy ubezpieczeniowe" - oświadczył.

Tylko w kontekście NATO Sikorski wspomniał o strategicznym partnerstwie z USA. Nie podał żadnych konkretów dotyczących negocjacji o tarczy antyrakietowej. Współpracy z USA poświęcił mniej czasu niż stosunkom z Niemcami. Skrytykował go za to Antoni Macierewicz. "Tylko sojusz z Ameryką daje nadzieje na równoprawne stosunki z Niemcami i Rosją" - mówił poseł PiS. Sikorskiemu zarzucono, że polityka ocieplania relacji z Niemcami nie przynosi żadnych efektów.

Jako trzecie zadanie Sikorski postawił sobie wypromowanie Polski jako atrakcyjnej marki za granicą. Jego zdaniem "Sezon Polski" w Wielkiej Brytanii (2009), obchody dwóchsetlecia urodzin Chopina (2010), polska prezydencja w UE (2011) oraz Euro 2012 zmienią na lepsze obraz Polski. Przyczynić ma się do tego także wspieranie polskiej diaspory (cel nr 4).

Jako swoje piąte zadanie Sikorski wymienił przebudowę polskiej dyplomacji. Po połączeniu MSZ z Urzędem Komitetu Integracji Europejskiej ma być ona bardziej skuteczna. Zapowiedział rozbudowę przedstawicielstw w kluczowych państwach, ale i likwidację innych placówek . To ostatnie, w tym likwidacja konsulatów w Lipsku i Strasburgu, wywołała niezadowolenie części posłów.

Na zakończenie Sikorski apelował, by nie wikłać polityki zagranicznej w wewnętrzne spory partyjne. Mimo to sam wielokrotnie atakował PiS. "Toporne wystąpienia twardej dyplomacji" rządu Jarosława Kaczyńskiego porównał do "szarż Don Kichota". Posłowie PiS krytykowali wystąpienie Sikorskiego. Politycy PO i PSL, a także lewicy oceniali je przychylnie.

Nowością w exposé Sikorskiego były także kwestie, które w Sejmie podejmowali dotąd wyłącznie premierzy i prezydenci. Wizje skoku cywilizacyjnego, który w ciągu jednego pokolenia pozwoli Polsce dogonić czołowe kraje Zachodu, wykraczały poza zwyczajowe wystąpienia szefa MSZ.