„Ptaki”. Czy ptaki śpią i śnią podczas lotu? Dokument Polsat Viasat History to wyjaśni!

Rycyki, jedne z największych cudów świata zwierząt, przelatują bez zatrzymania około 12 tysięcy kilometrów między Alaską a Nową Zelandią w zaledwie osiem dni. Ale czy śpią podczas machania skrzydłami? Wiemy już, że ptaki mogą drzemać podczas szybowania i krążenia, nawet przez kilka sekund, ale co z sytuacją, gdy aktywnie machają skrzydłami? Niestety, rycyki są zbyt małe, aby naukowcy mogli je badać za pomocą obecnie dostępnych narzędzi. Zdecydowano się więc obserwować gęsi, aby sprawdzić, czy śpią podczas pływania po wodzie. W badaniu wykorzystano kamery do śledzenia ich ruchów, a urządzenia zostały ustawione w taki sposób, aby materiał filmowy pokazywał, czy oczy gęsi są zamknięte – co miało wskazywać, że zwierzę śpi. Obserwacja przyniosła pozytywny wynik – gęsi są w stanie uciąć sobie drzemkę podczas aktywnego pływania, a jeśli jest to możliwe, oznacza to, że rycyki również powinny być w stanie spać podczas podróży między Alaską a Nową Zelandią.

Naukowcy zbadali również, czy ptaki, podobnie jak ludzie, doświadczają fazy snu REM (rapid eye movement) i śnią podczas niej. Najbardziej odpowiednim obiektem testowym był gołąb budapeszteński, który ma przezroczyste powieki, dzięki czemu ruch źrenicy można monitorować, gdy oczy zwierzęcia są zamknięte. Badanie przeprowadzono w nocy przy użyciu kamer na podczerwień i zauważono bardzo interesującą rzecz. Gołębie nie tylko doświadczały snu w fazie REM, ale podczas niej ich źrenice zwężały się tak, jak robią to podczas zalotów. Wygląda na to, że mózg zwierzęcia reaktywuje swoją sieć neuronów, aby odtworzyć stan emocjonalny, którego doświadczył podczas tej czynności. Wydaje się, że gołąb śnił, a dokładniej utrwalał w pamięci doświadczenia z danego dnia, a tym samym uczył się na ich podstawie.

Niektóre gatunki ptaków potrafią latać w stadach liczących setki, a nawet tysiące osobników, a mimo to nie zderzają się ze sobą. Eksperci zaobserwowali, że stado reaguje zadziwiająco szybko, gdy jest atakowane przez drapieżnika. Ptaki lecące na obrzeżach grupy jako pierwsze zauważają niebezpieczeństwo i jako pierwsze zmieniają kierunek informując pozostałe o zbliżających się kłopotach. Sygnały te mogą rozprzestrzeniać się między ptakami z prędkością 40 metrów na sekundę, zatem stado liczące 400 osobników może całkowicie zmienić kierunek zaledwie w ciągu pół sekundy. Unikają one również kolizji, komunikując sobie nawzajem każdą zmianę kierunku w formie nawoływania. Rzecz jasna do zmiany kierunku całego stada nie wystarczy alarm pojedynczego osobnika, bo może to być nawet „ślepy alarm”. Grupa czeka, aż ostrzeżenia zostaną odebrane z kilku miejsc, a gdy liczba nawoływań przekroczy punkt krytyczny, to w ułamku sekundy wkraczają do akcji. Większość ptaków latających w stadzie może nie tylko odróżnić ostrzeżenie od zwykłego hałasu, ale także określić, od ilu ptaków ono pochodzi.

Seria dokumentalna „Ptaki” ujawnia nowe sekrety na temat tych skrzydlatych stworzeń, które mają niesamowitą inteligencję, orientację i umiejętności adaptacyjne. Premiera serii dokumentalnej w piątek, 28 lipca o 20:00 tylko na Polsat Viasat Nature. Emisja kolejnych odcinków w sobotę i niedzielę (29 i 30 lipca) o tej samej porze.