Akwarium, czyli samotność szpiega Odcinek 1 - Nabór

Streszczenie odcinka

W czasie swej kilkudziesięcioletniej kariery Antoni Krauze zdobył sobie markę wytrawnego twórcy kina psychologicznego, chętnie szukającego inspiracji w literaturze. Już debiutanckie "Monidło" (1970) wg prozy Jana Himilsbacha ujawniło skalę jego talentu. Chwalono film za zmysł obserwacji, zjadliwą ironię i satyrę na nieuleczalną ludzką naiwność. Krauze pokazał także, że potrafi dostrzec ukryte możliwości w aktorach pozornie skazanych na role "charakterystyczne". W "Monidle" dał szansę Henrykowi Hunce (wcześniej grywającemu głównie czarne charaktery), który stworzył postać pełną ciepła, delikatności i dobroci. Kolejne fabularne filmy reżysera ("Palec boży", "Strach", "Podróż do Arabii", "Prognoza pogody", "Dziewczynka z hotelu Excelsior") ugruntowały jego artystyczny wizerunek. Wnikliwa obserwacja ludzkich czynów i zachowań, poszukiwanie motywacji różnorodnych działań człowieka - oto leitmotivy filmów autora "Akwarium". Nie tylko zresztą fabularnych, także dokumentów, które od lat z powodzeniem realizował ("Czyny czy rozmowy", "Preisner, czyli droga do sukcesu", "Do potomnego" czy "Radość pisania"). "Akwarium" nie odbiega zasadniczo od poetyki poprzednich dokonań Krauzego. To film psychologiczno - szpiegowski zrealizowany na podstawie głośnej, w znacznej mierze autobiograficznej książki Wiktora Suworowa. Pod tym pseudonimem ukrywa się człowiek, który w wieku 21 lat brał udział w interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji. Po przeszkoleniu w oddziałach Specnazu i ukończeniu Wojskowej Akademii Dyplomatycznej rozpoczął błyskotliwą karierę oficera operacyjnego radzieckiego wywiadu wojskowego GRU. W 1978 roku wystąpił do władz brytyjskich o azyl polityczny. W ZSRR skazano go zaocznie na karę śmierci. Dziś mieszka z rodziną na Zachodzie pod czujną opieką tamtejszych służb specjalnych. Oprócz "Akwarium" napisał jeszcze kilka książek, m. in. "Żołnierze wolności", "Inside the Soviet Army", "Soviet Military Intelligence", "Specnaz". Kilkakrotnie gościł w Polsce. Filmowe "Akwarium" powstało w dwóch wersjach: kinowej i telewizyjnej. Osią dramaturgiczną obu jest motyw przyjaźni i zdrady. Wersję telewizyjną, bliższą literackiemu oryginałowi, podzielono na cztery odcinki. Akcja cyklu zaczyna się w chwili, gdy Wiktor Suworow, młody oficer Armii Radzieckiej, pełni służbę w pułku czołgów na Ukrainie. Podczas ćwiczeń wykazuje się brawurową odwagą i niekonwencjonalnym zachowaniem. Zwraca w ten sposób uwagę pułkownika Krawcowa, szefa wywiadu armii, wizytującego podległe mu jednostki. Po manewrach Krawcow pozbawia zaskoczonego Wiktora dowództwa kompanii czołgów i zabiera ze sobą do pracy w sztabie. Pod czujnym okiem nowego mocodawcy Suworow przechodzi kolejne szczeble wtajemniczenia w działalność wywiadowczą. Swymi zdolnościami, fanatyczną pracowitością i oddaniem zdobywa coraz większe zaufanie Krawcowa. Pewnego dnia pułkownik informuje go o istnieniu "Akwarium" - ściśle zakonspirowanej centrali tajnego wywiadu wojskowego GRU.