Najwspanialsi w królestwie zwierząt Odcinek 4 - Drapieżniki

Streszczenie odcinka

Około 6 milionów lat temu klimat Afryki zaczął się zmieniać. Lasy zaczęły się cofać, ustępując miejsca olbrzymim sawannom, wręcz stworzonym dla roślinożerców, które tak się rozmnożyły, że mogły zniszczyć całą roślinność, czyli źródło pożywienia, co zagrażało ich egzystencji. Gnu i zebry przetrwały jednak do naszych czasów, ponieważ na sawannie pojawiły się drapieżniki, regulując ich liczebność. Lew pojawił się w Afryce co najmniej trzy i pół miliona lat temu. Z czasem poznał zwyczaje swoich ofiar, ale one też nie pozostały bierne i nauczyły się unikać jego ataków. Zarówno zwierzęta, które zabijanie mają we krwi, jak i ich ofiary pochodzą od tego samego przodka: drobnych ssaków owadożernych, które 65 milionów lat temu zajęły miejsce dinozaurów. W procesie ewolucji pomiędzy gatunkami pojawiały się coraz głębsze różnice. Wszystkie te zaś, które dotrwały do naszych czasów, łączy jedno: znalazły trwałe i skuteczne rozwiązanie kwestii zapewniającej przeżycie, czyli problemu pożywienia. Żywiący się mięsem drapieżniki muszą nie tylko zabić, ale także rozszarpać drugie zwierzę. Do tego potrzebują masywnych, silnych szczęk oraz specyficznego uzębienia. Jego ważny element stanowią długie, ostro zakończone kły. Ułatwiają one schwytanie ofiary, która nie może się wyrwać z ich żelaznego uścisku. Budowa pozostałych zębów ma sprzyjać nie przeżuwaniu, ale rozszarpywaniu mięsa. Stąd obecność łamaczy, czterech zębów charakterystycznych dla mięsożerców. Znajdują się one w głębi pyska, powstały na skutek modyfikacji ostatniego zęba przedtrzonowego górnego oraz pierwszego, dolnego trzonowego. Służą do rozcinania mięsa i miażdżenia kości. Mają je wszystkie drapieżniki: od półkilogramowej mangusty lisiej po dwustukilogramowego lwa. W Afryce żyje 66 gatunków mięsożernych. Większość jak chociażby mangusty pręgowane nie osiąga imponujących rozmiarów. Duże drapieżniki stanowią wyjątek. Nawet hiena brunatna, należąca do dziesiątki największych drapieżników, waży zaledwie 40 kg. Jej kuzynka hiena cętkowana jest wyraźnie masywniejsza i znacznie silniejsza. Należy do ekskluzywnego klubu czterech afrykańskich mięsożerców, których waga przekracza 50 kg. W tej czwórce znajduje się również gepard, który umaszczeniem bardzo przypomina lamparta. Lampart wyróżnia się tym, że wspina się na drzewa i tam ukrywa swój łup. Lamparty oczywiście dobrze czują się na drzewach, ale pamiętajmy, że większość życia spędzają na ziemi. Nie lubią rzucać się w oczy, dlatego trudno ustalić ich liczebność. Wiadomo tylko, że jest ich najwięcej spośród wszystkich gatunków dużych kotów. Lamparty najchętniej polują na średniej wielkości antylopy, ale jeśli trzeba, zadowolą się innymi zdobyczami. Wbrew utartym przekonaniom pawian znajduje się na samym końcu listy ich przysmaków, ale nie pogardzą za to małymi ssakami, gadami, ptakami, a nawet owadami. Żyją samotnie, wymiana informacji dokonuje się za pośrednictwem zapachów. Samice mają własne terytoria, ale nie są tak zaborcze jak samce. Nie przeszkadza im, jeśli inna samica naruszy granice ich królestwa. Na terytorium jednego samca może mieszkać wiele samic. Samice rodzą młode co dwa lata: zwykle od jednego do trzech kociąt. Hieny z daleka wyczuwają woń krwi, słyszą też odgłosy kłótni w stadzie, dające często nadzieję na rychły posiłek. Młode żyją w grupach, złożonych z rodzeństwa oraz dalszych lub bliższych kuzynów. Cała ta grupa tworzy klan. Podobnie jak u słoni na czele rodziny stoi samica.