Ostatni samuraj

Jest rok 1876. Amerykański żołnierz, bohater wojny domowej Nathan Algren (Tom Cruise) przeprowadza się do Japonii. Ma szkolić cesarską armię, tymczasem przechodzi na stronę zbuntowanych samurajów, którzy nie chcą pogodzić się z odejściem od dawnych obyczajów i nastaniem epoki zapatrzonej w cywilizację Zachodu. W czasie powstania Satsuma wielu Europejczyków walczyło w Japonii. Wśród nich pojawił się Nathan Algren (Tom Cruise), były kapitan amerykańskiej armii, bohater wojny domowej. Algren nie może sobie wybaczyć tego, że dał namówić się do walki z Indianami. Targany wyrzutami sumienia wyjeżdża do Japonii, gdzie nowy cesarz postanowił unowocześnić państwo i w tym celu sprowadza zagranicznych ekspertów w różnych dziedzinach. Algren zostaje zaangażowany jako ekspert wojskowy i ma wdrożyć zachodnie wzory w japońskiej armii. Rozpoczyna nabór do wojska głównie wśród wieśniaków i rolników, z których żaden nigdy przedtem nie miał w ręku broni. I właśnie ta nowa armia ma przeciwstawić się wznieconemu przez samurajów powstaniu, którym dowodzi fenomenalny strateg, generał Katsumoto, zagorzały wróg postępu i wszelkich zmian. Algren nalega, aby poczekać. Uważa, że jego wojsko nie jest jeszcze gotowe do udziału w regularnej bitwie, musztra i szkolenia trwały zaledwie dwa tygodnie. Jednak otrzymuje rozkaz zbrojnego wystąpienia przeciwko samurajom. Ginie wielu jego żołnierzy. W bitwie życie traci również kilku samurajów. Jeden z nich, odziany w czerwoną zbroję, ginie z ręki samego Algrena. Po bitwie ranny Algren trafia do niewoli, do wioski rządzonej przez Nabutada, jedynego syna Katsumoto. Tam powoli powraca do zdrowia i jednocześnie uczy się wiele o mieszkańcach wioski i ich zwyczajach. Katsumoto często odwiedza Algrena i zabawia go rozmową, w trakcie tych rozmów wzajemnie czerpią od siebie informacje, poznają cywilizacje, z których się wywodzą. Algrena pielęgnuje kobieta o imieniu Taka, siostra Katsumoto. Taka jest wdową po samuraju, którego zabił Algren. Kobieta ma dwóch dorastających synów, którzy z każdym dniem są coraz bardziej zafascynowani Amerykaninem. W trakcie pobytu w wiosce Algren uczy się japońskiej sztuk walki na miecze. Niebawem dochodzi do nieudanego zamachu na życie Katsumoto. Przy tej okazji Nathan Algren dowiaduje się od Katsumoto, że ten chętnie oddałby życie za cesarza, jeśli tego zażądałby od niego władca. Wraz z nastaniem wiosny Algren powraca do Tokio. Tam zastaje nowocześnie uzbrojoną armię, do której w każdej chwili może wrócić. Algren nie chce pozostać w armii w charakterze eksperta, bowiem w tym samym czasie jest świadkiem brutalnych napaści na samurajów, którym nowe prawo zakazuje noszenia mieczy i długich włosów. W wyniku prześladowania samurajów do więzienia trafia również Katsumoto. Algren postanawia go uwolnić. Ucieczka udaje się, ale w walce ginie Nabutada. Katsumoto nie zamierza przerwać walki o prawa wojowników. Jednoczy wielu z nich, a nawet Algrena czyni samurajem. Wie, że ma nikłe szanse w walce z cesarzem, który dysponuje liczną i świetnie uzbrojoną armią. Wtedy Algren przypomina mu o bitwie pod Termopilami, gdy zaledwie trzystu Spartan pod wodzą Leonidasa zadało ogromny cios potężnej, liczącej blisko dwa miliony ludzi armii Persów… *** Reżyser Edward Zwick (ur. 1952) ma w swoim dorobku takie filmy jak Chwała, Szalona odwaga, Zakochany Szekspir. Japońska kultura i sztuka filmowa fascynowały go od zawsze. Szczególnym uznaniem darzy dzieła filmowe wielkiego japońskiego reżysera Akira Kurosawy, jego słynny film 7 Samurajów był dla niego źródłem inspiracji przy realizacji Ostatniego samuraja. Zwick umieścił akcję swego filmu w szczególnej i specjalnie wybranej epoce, restauracji cesarstwa z woli postępowego cesarza Meiji, który zapanował po okresie trwającej 200 lat izolacji Japonii. To czas odejścia od szogunatu, przejście od państwa feudalnego do nowoczesnego. Czas wielkich zmian. Edwarda Zwicka oczarował świat samurajów, ich elegancja, stosowany w życiu kod wojownika Bushido, w którym na najważniejsze wartości składały się lojalność, dotrzymywanie słowa, oddanie dla sprawy i przywiązanie do cesarza. Tom Cruise bardzo ciężko pracował przygotowując się do roli Nathana Algrena. Jego udział w zdjęciach poprzedziły trwające wiele miesięcy treningi. Uczył się walki wręcz, jazdy konnej, walki na koniu, pojedynków na miecze według sztuki Kendo, pobierał także lekcje języka japońskiego. Gdy już rozpoczęły się zdjęcia do filmu, pojawiał się na planie zdjęciowym kilka godzin przed rozpoczęciem planowanych zdjęć i nadal doskonalił zdobyte umiejętności. Do jednej z najciekawszych wykorzystanych w filmie naturalnych scenerii należy klasztor Engyoji zlokalizowany w niewielkiej miejscowości o nazwie Himeji. Klasztor zbudowano około 900 r. Kiedyś miejsce, w którym mnisi uczyli się sztuki walki i kontemplacji, dziś cel licznych pielgrzymek. Tam właśnie w 2002 r. rozpoczęły się zdjęcia do filmu, które później kontynuowano nie tylko w Japonii, ale także w Nowej Zelandii i Stanach Zjednoczonych. W pracy nad filmem uczestniczyły tysiące osób. Samych statystów Japończyków było około 600. To oni stworzyli cesarską armię i, aby wiarygodnie wyglądać w roli żołnierzy, każdy ze statystów przeszedł szkolenie na poligonie, ucząc się przy okazji wykonywania komend wydawanych po angielsku i po japońsku. W Nowej Zelandii przy różnych pracach znalazło zatrudnienie 400 specjalistów. Członkowie ekipy pochodzili również z Anglii i Australii. Bywały dni, że około 1000 osób rozpoczynało pracę na planie już o 3 nad ranem. Zdjęcia do sceny finałowej bitwy trwały dwa miesiące. Autorem zdjęć do filmu jest John Toll, operator, który zrealizował m.in. Legendy jesieni.