Rośliny biblijne

Reportaż, 19 min, Polska 2006 Scenariusz: Zofia Włodarczyk, Marcin Krzyżański Zdjęcia: Marek Przęczek, Wojciech Kursa, Krzysztof Skrok, Maryla Mróz Dla ludzi wierzących Biblia jest Słowem Bożym, dla wszystkich - księgą ściśle osadzoną w kulturze i związaną z otoczeniem człowieka. Jako część tej rzeczywistości bardzo często na jej kartach pojawiają się więc rośliny i zwierzęta. Kilka spośród roślin opisanych w Biblii miało szczególne znaczenie, a związana z nimi symbolika jest tematem ogromnej liczby przypowieści. Do kanonu biblijnych roślin należą drzewa oliwki, granatu i figi, palmy daktylowe, krzewy winorośli oraz zboża. Tych siedem roślin symbolizuje wszystkie rośliny Ziemi. O biblijnych roślinach opowiadają przed kamerą: dr Zofia Włodarczyk z Akademii Rolniczej w Krakowie, oraz ks. prof. Tomasz Jelonek z Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie. Ich wypowiedzi ilustrują cytaty z biblijnej Księgi Rodzaju, Księgi Sędziów, Księgi Hioba, Księgi Liczb czy Księgi Micheasza. Podstawę wyżywienia ludzi starożytnego Wschodu stanowiły zboże i oliwa. Oliwa była także paliwem do lampek, a przede wszystkim do najważniejszej z nich - menory w świątyni jerozolimskiej. Do dziś w krajach śródziemnomorskich uprawia się oliwki właściwie tak samo jak w czasach biblijnych. Te długowieczne drzewa mogą rosnąć nawet tysiąc lat. Są więc symbolem wieczności, ale także i rodziny, a to za sprawą możliwości wypuszczania nowych pędów z korzeni. Winorośl uprawiano praktycznie w całej Ziemi Świętej. Jej uprawa udawała się nawet na terenach pustynnych. W Biblii winorośl stała się więc symbolem narodu wybranego. Bogata symbolika związana z krzewem winorośli występuje zwłaszcza w Nowym Testamencie. Niezwykłe właściwości wykazuje także palma daktylowa, symbol zwycięstwa, dzięki której człowiek skolonizował pustynię. Może ona bowiem znaleźć wodę tam, gdzie inne rośliny już sobie nie radzą. Owoce palmy były jednym z podstawowych składników pożywienia i głównym źródłem cukru dla starożytnych. Oprócz owoców wykorzystywano też pestki - zmielone stanowiły paszę dla wielbłądów. Drewno palmowe to z kolei znakomity, bardzo trwały budulec na domy, mosty itp. Z liści palmy robiono natomiast szałasy na pustyni, a włókno palmowe wykorzystywano do wyrobu ubrań, koszy, uprzęży i butów. Granaty - te piękne, charakterystyczne owoce prawdopodobnie stanowiły prawzór królewskiej korony i berła. Ponieważ wnętrze owocu wypełnione jest nasionami, granat stał się symbolem płodności. Drzewo figowe występuje w Biblii bardzo często - od jej pierwszych kart po ostatnie rozdziały. Wypędzeni z raju Adam i Ewa, zawstydzeni swoim grzechem, mieli sobie upleść z gałązek figowych prymitywne odzienie. Krótki przegląd biblijnych roślin zamykają zboża: na terenie Ziemi Świętej uprawiano przede wszystkim dwa ich rodzaje: jęczmień i pszenicę. Na święto Paschy przynoszono do świątyni świeże kłosy jęczmienia, a na święto Pięćdziesiątnicy, czyli Zesłania Ducha Świętego - bochny chleba z mąki pszennej ze świeżych zbiorów.